Mặc dù không có định nghĩa chính xác về ranh giới giữa các thế hệ, nhưng rõ ràng tư duy và cuộc sống của mỗi lứa tuổi đều được định hình bởi các sự kiện trên thế giới diễn ra xung quanh họ. Chẳng hạn như, những người sinh ra sau Thế chiến thứ II thường để lại ấn tượng bởi tinh thần làm việc mạnh mẽ, còn thế hệ lớn lên trong thời đại internet lại có tư duy toàn cầu hóa nhiều hơn. Vậy những đứa trẻ lớn lên trong bối cảnh đại dịch Covid-19 hoành hành thì sao?
Đối với nhiều trẻ nhỏ, điều đó có nghĩa là họ phải thích nghi với việc học ở nhà, ít được tương tác với bạn bè, xã hội. Các bậc phụ huynh cũng phải chịu nhiều áp lực hơn khi vừa phải làm một giáo viên dạy kèm thay thế vừa phải đảm bảo con cái của họ có được khoảng thời gian ý nghĩa.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia, không có gì có thể thay thế được vai trò của sự tương tác mặt đối mặt với trẻ nhỏ. “Học trực tuyến gần như là điều bất khả thi với trẻ còn quá nhỏ tuổi. Chúng cần phải có người cầm tay viết chữ nên việc học chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng khi phải học trực tuyến như vậy”, ông Yong Ming Lee, từ Viện Giáo dục Quốc gia (NIE) tại Hàn Quốc, cho biết.
Đại dịch Covid-19 khiến nhiều trẻ em và thanh thiếu niên ít được tương tác với bạn bè cùng trang lứa. Điều này có thể ảnh hưởng tới việc hình thành các kỹ năng xã hội sau này.
Ông John Shepherd Lim, giám đốc của Trung tâm Tư vấn Singapore, nói: “Mặc dù lớn lên trong sự cô lập có thể giúp họ tự chủ hơn, nhưng điều quan trọng là những thanh thiếu niên này phải duy trì được mức độ hòa đồng lành mạnh”.
Đại dịch Covid-19 đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe thể chất và tinh thần của trẻ nhỏ và thanh thiếu niên. Tính đến ngày 14/10/2021, Ấn Độ ghi nhận 1,77 triệu trẻ em “suy dinh dưỡng cấp tính nghiêm trọng”, tăng tới 91% so với hồi tháng 11/2020.
Hơn nữa, lối sống trong đại dịch cũng ảnh hưởng tới nhiều nhóm tuổi, từ trẻ 5 tuổi đến thanh niên, khiến chúng rất dễ thay đổi tâm trạng, mất ngủ, thiếu tập trung và gặp một loạt các vấn đề về hành vi khác.
Tiến sĩ Jitendra Nagpal, bác sĩ tâm thần cấp cao tại Bệnh viện Moolchand ở New Delhi, cho biết các trường hợp trầm cảm ở trẻ em và thanh thiếu niên tại Ấn Độ đã tăng gấp 3 lần. Nguyên nhân là do trẻ buộc phải ở nhà, ít tương tác với bạn bè trong thời gian dài do các quy định phòng chống dịch.
Bà nội trợ người Malaysia tên là Margaret Lim (54 tuổi) cho biết, 2 con của bà hầu như không đi chơi xa, bỏ lỡ tất cả các sự kiện thể thao, buổi hòa nhạc thường niên do nhà trường tổ chức. “Tôi nghĩ các con tôi khá chán nản vì điều đó. Một trong 2 đứa sợ bị lây virus tới nỗi không dám bước ra khỏi nhà ngay cả khi chúng tôi không ở trong giai đoạn phong tỏa”, bà Lim chia sẻ.
Một cuộc khảo sát của Bộ Trao quyền cho Phụ nữ và Bảo vệ Trẻ em ở Indonesia cho thấy, 13% số thanh thiếu niên dưới 18 tuổi được hỏi cho biết, họ bị trầm cảm từ nhẹ đến nặng vào năm ngoái.
Tại Philippines, một nghiên cứu của các nhà khoa học đến từ những trường y hàng đầu quốc gia chỉ ra, đại dịch đã khiến sức khỏe tâm thần ở trẻ em từ 5-15 tuổi xấu đến mức đáng báo động.
Nhưng nỗi lo lớn nhất, ít nhất là ở Thái Lan, nguy cơ tự tử do trầm cảm gia tăng. Cơ quan Kiểm tra Sức khỏe Tâm thần thuộc Bộ Y tế Thái Lan đã thực hiện một cuộc thăm dò ý kiến trong hơn 18 tháng xảy ra đại dịch cho tới tháng 9/2021. Theo đó, 32% trong số 183.974 thanh thiếu niên được khảo sát có nguy cơ trầm cảm, trong khi 22% có nguy cơ tự tử.
Việc cô lập do đại dịch có thể khiến sức khỏe tâm thần của trẻ em và các bậc phụ huynh trở nên tồi tệ hơn. Vì vậy, ông Bryan Tan, giám đốc điều hành của Trung tâm Fathering, gợi ý rằng các thành viên trong gia đình nên dành thời gian để gắn bó với nhau nhiều hơn.
Ông Tan nói: “Bằng chứng cho thấy rằng những đứa trẻ giao tiếp với bố mẹ trong bữa ăn gia đình, xoay quanh tất cả các chủ đề, ít có biểu hiệu trầm cảm và lo âu hơn”.
Gần 2 năm sau đại dịch Covid-19, ngày càng có nhiều thanh thiếu niên thất học, suy dinh dưỡng và trầm cảm trên khắp châu Á, trong khi các gia đình phải vật lộn để đối phó với tình trạng mất việc làm và tài chính eo hẹp.
Tại Indonesia, nơi có 1/4 dân số ở độ tuổi từ 10-24, các bậc phụ huynh đã cho con thôi học hoặc ép con gái nhỏ phải kết hôn để giảm bớt gánh nặng tài chính.
Được biết, độ tuổi kết hôn hợp pháp cho cả nam và nữ ở đa số quốc gia theo đạo Hồi là 19 tuổi. Thế nhưng, dữ liệu thực tế cho thấy, các cuộc tảo hôn đã tăng từ 23.126 vào năm 2019 lên 64.211 vào năm 2020 .
Tại Thái Lan, ước tính có ít nhất 10.000 học sinh đã bỏ học kể từ khi đại dịch bắt đầu. Tương tự như vậy, tại Ấn Độ, 4,6% trẻ em không đi học trong năm 2021, gần gấp đôi so với năm 2018. Theo số liệu chính thức, khoảng 150 triệu trẻ em Ấn Độ không được đến trường học.
Mặc dù gây ảnh hưởng rất nhiều với cuộc sống của gen C, nhưng dịch Covid-19 cũng dạy cho gen C nhiều điều bổ ích. Thậm chí, nhịp sống chậm lại này cũng là cơ hội để một số người suy nghĩ về những gì thực sự quan trọng với họ.
Arvinth, sinh viên đại học 23 tuổi, tâm sự: “Khoảng thời gian ở một mình cho phép tôi lên kế hoạch cho cuộc sống của mình một cách hợp lý. Tôi ngồi xuống và tự hỏi bản thân mình thực sự muốn gì. Việc này đã giúp tôi xóa tan mọi nghi ngờ và sự không chắc chắn trước đây, đồng thời giúp tôi đưa ra mục tiêu rõ ràng hơn”.
Khoảng thời gian phong tỏa cũng có thể hàn gắn các mối quan hệ cá nhân, giúp tình cảm giữa các thành viên trong gia đình tăng vọt. Blogger Thái Lan Thanaporn Limrungsukho (41 tuổi) cho biết, 2 đứa con của cô đã thân nhau hơn sau thời gian phong tỏa.
“Chúng vẫn cãi vã, nhưng sau đó chúng đã học được cách thỏa hiệp hoặc thương lượng với nhau. Tôi nghĩ đó đều là những kỹ năng cần thiết”, cô Limrungsukho chia sẻ.
Bé Ursula Merveille Virinescia (10 tuổi, người Indonesia), cho biết em đã học được một số kỹ năng mới như vẽ, vẽ và tạo hình ảnh động trên ứng dụng điện thoại thông minh của mình.
Guido Anderlecht Aurelius Maximus, một thanh niên 18 tuổi ở Indonesia, cũng chia sẻ rằng thời gian phong tỏa giúp em có cơ hội phát triển thêm kỹ năng chơi bi-da. Em đã học hỏi từ một huấn luyện viên, thậm chí giành chiến thắng trong một số cuộc thi địa phương.
“Em hy vọng trong hai năm tới mình có thể giành chiến thắng trong các cuộc thi bi-da khác nhau để em có thể bắt đầu công việc kinh doanh liên quan đến bi-da trong tương lai”, Maximus vui vẻ chia sẻ.
Đại dịch Covid-19 cũng rèn giũa kỹ năng nấu nướng của một số trẻ em, chẳng hạn như Almas Sumaiyah Mardhiah, 12 tuổi, người Malaysia.
“Những gì em thu được từ đại dịch này là cơ hội để khai phá bản thân, cải thiện kỹ năng nấu ăn của mình bằng cách thử nhiều công thức mới. Em hy vọng trong trong thời gian 2 năm tới, chúng ta sẽ có thể trở lại cuộc sống bình thường mà không cần đeo khẩu trang hay lo lắng về Covid-19 nữa”, Mardhiah nói.
“Không cần đeo khẩu trang hay lo lắng về Covid-19” – đó không chỉ là ước muốn của cô bé Mardhiah mà còn là niềm mong mỏi của nhiều người trên khắp thế giới. Hy vọng rằng, mọi thứ sẽ sớm trở lại với trạng thái “bình thường mới!
