Trong một chương trình khám sức khỏe cộng đồng gần đây, trường hợp của vợ chồng ông Vương (hơn 50 tuổi) khiến nhiều người giật mình. Cả hai được chẩn đoán ung thư gan giai đoạn rất sớm dù không mắc viêm gan siêu vi, không uống rượu bia và có lối sống khá lành mạnh.
Sau khi rà soát kỹ các yếu tố nguy cơ, bác sĩ phát hiện nguyên nhân xuất phát từ thói quen tưởng chừng vô hại: để quá nhiều thực phẩm lâu ngày trong tủ lạnh.
Theo bác sĩ, tủ lạnh chỉ có tác dụng làm chậm quá trình hư hỏng chứ không thể ngăn chặn hoàn toàn sự phát triển của nấm mốc và độc tố.
Một số loại thực phẩm khi bảo quản không đúng cách vẫn có thể sinh ra aflatoxin, là độc chất gây ung thư gan hàng đầu hiện nay. Loại độc tố này bền nhiệt, không bị phá hủy khi nấu nướng và gây tổn thương gan âm thầm trong thời gian dài.
Từ thực tế chẩn đoán và điều trị, bác sĩ cảnh báo người dân cần đặc biệt tránh lưu trữ hoặc sử dụng 3 nhóm thực phẩm sau, ngay cả khi chúng được cất trong tủ lạnh:
Mộc nhĩ và nấm tuyết ngâm lâu
Các loại nấm khô khi ngâm trong nước quá lâu (trên 4 giờ) rất dễ bị vi khuẩn và nấm mốc xâm nhập.
Một số nghiên cứu cho thấy mộc nhĩ để ngâm qua đêm có nguy cơ sinh ra aflatoxin. Độc tố này không thể loại bỏ bằng cách rửa hay nấu sôi. Vì vậy, người tiêu dùng chỉ nên ngâm lượng vừa đủ trong thời gian ngắn, bỏ ngay nếu thấy có mùi lạ hoặc nhớt.
Trái cây bị mốc hoặc dập nát
Nhiều gia đình thường “cắt bỏ phần hư” rồi tiếp tục ăn phần còn lại. Tuy nhiên, theo các chuyên gia an toàn thực phẩm, khi bề mặt trái cây xuất hiện vết mốc nhỏ, hệ thống sợi nấm đã lan sâu vào bên trong và có thể sinh các độc tố như patulin và aflatoxin. Những chất này không thể loại bỏ bằng rửa nước hoặc cắt gọt.
Trái cây có dấu hiệu thối, mốc cần được loại bỏ hoàn toàn.
Hạt khô có vị đắng và các sản phẩm từ đậu phộng kém chất lượng
Hạt điều, đậu phộng, hạt dưa… nếu có vị đắng bất thường là dấu hiệu cho thấy hạt đã bị nấm mốc. Đây cũng là nguồn gây aflatoxin phổ biến nhất.
Nguy cơ càng cao khi người tiêu dùng sử dụng dầu lạc ép thủ công, bơ đậu phộng giá rẻ hoặc sản phẩm không rõ nguồn gốc. Bác sĩ khuyến cáo ưu tiên thực phẩm đóng gói đạt chuẩn và tuyệt đối tránh sản phẩm mốc, hư.
Để giảm thiểu nguy cơ ảnh hưởng đến gan, các chuyên gia đề nghị các gia đình dọn tủ lạnh định kỳ, tách riêng thực phẩm sống - chín và dùng nhanh sau khi mở bao bì. Khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt siêu âm gan và kiểm tra chỉ số AFP, cũng là cách quan trọng giúp phát hiện bệnh sớm.
Aflatoxin là mối nguy phổ biến nhưng có thể phòng tránh. Chỉ cần thay đổi thói quen bảo quản thực phẩm, mỗi gia đình đã có thể giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh gan nguy hiểm.
Xem thêm: Người đàn ông 60 tuổi ăn thịt bò mỗi ngày, đi khám sức khỏe khiến bác sĩ phải thốt lên 1 câu
