Ngày càng có nhiều nghiên cứu khoa học chỉ ra rằng việc uống cà phê điều độ không chỉ giúp tỉnh táo mà còn có thể mang lại những lợi ích nhất định cho sức khỏe tim mạch và tuổi thọ. Tuy nhiên, cà phê không phải lúc nào cũng “có lợi” nếu sử dụng sai cách hoặc vượt quá ngưỡng cơ thể cho phép.
Theo thống kê toàn cầu, khoảng hơn 10% dân số thế giới có thói quen uống cà phê mỗi ngày, với mức tiêu thụ trung bình khoảng hai tách/người. Dù phổ biến, câu hỏi “uống bao nhiêu là đủ” hay “caffeine có an toàn hay không” vẫn khiến giới khoa học tranh luận, bởi kết quả các nghiên cứu không hoàn toàn đồng nhất.
Xét về thành phần, cà phê đen nguyên chất gần như không chứa calo, chất béo hay đường. Một tách cà phê dung tích khoảng 240 ml cung cấp lượng nhỏ các vi chất cần thiết như vitamin B2, B3, magie, kali và mangan.
Đặc biệt, cà phê là nguồn giàu chất chống oxy hóa, trong đó axit chlorogenic được cho là có vai trò giảm viêm và hỗ trợ bảo vệ tế bào khỏi các tác nhân gây bệnh. Tuy nhiên, giá trị dinh dưỡng này có thể thay đổi đáng kể khi người uống thêm đường, sữa đặc hoặc kem béo.
Hoạt chất nổi bật nhất trong cà phê là caffeine - chất kích thích hệ thần kinh trung ương, giúp tăng sự tỉnh táo và khả năng tập trung. Chính caffeine cũng là yếu tố khiến cà phê vừa được ca ngợi vừa gây lo ngại về mặt sức khỏe.
Một nghiên cứu quy mô lớn của Đại học Harvard (Mỹ), theo dõi gần 50.000 phụ nữ trong suốt 30 năm, cho thấy những người duy trì thói quen uống từ 1 đến 3 tách cà phê mỗi ngày có xu hướng lão hóa lành mạnh hơn, đồng thời ghi nhận lợi ích nhất định đối với tim mạch và nguy cơ tử vong thấp hơn.
Kết quả này góp phần củng cố quan điểm rằng cà phê, nếu dùng hợp lý, có thể là một phần của lối sống khỏe mạnh.
Tuy vậy, không phải mọi nghiên cứu đều đưa ra kết luận tích cực. Một số phân tích cảnh báo việc tiêu thụ cà phê với liều lượng cao có thể liên quan đến nguy cơ suy giảm nhận thức hoặc làm trầm trọng thêm các vấn đề tim mạch, đặc biệt ở người mắc tăng huyết áp. Một bài viết trên tạp chí của Hiệp hội Tim mạch Mỹ từng chỉ ra mối liên hệ giữa việc uống nhiều cà phê và nguy cơ tử vong do bệnh tim ở nhóm đối tượng này.
Giới chuyên gia thống nhất rằng tác động của cà phê phụ thuộc rất lớn vào cơ địa, tình trạng sức khỏe và thói quen sinh hoạt của từng người. Do đó, nguyên tắc “vừa phải” vẫn được đặt lên hàng đầu.
Theo khuyến nghị chung, người trưởng thành khỏe mạnh có thể uống khoảng 2-3 tách cà phê mỗi ngày, tốt nhất là trước buổi trưa.
Tổng lượng caffeine nạp vào cơ thể không nên vượt quá 400 mg/ngày, bao gồm caffeine từ tất cả các nguồn như trà, nước tăng lực, nước ngọt có ga hay chocolate. Mức giới hạn này được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) coi là an toàn với đa số người lớn.
Tuy nhiên, mỗi cơ thể phản ứng với caffeine theo cách khác nhau. Nếu xuất hiện các dấu hiệu như tim đập nhanh, bồn chồn, mệt mỏi kéo dài hoặc cà phê không còn mang lại cảm giác tỉnh táo, đó có thể là tín hiệu cho thấy cơ thể đã quá tải.
Phụ nữ mang thai được khuyến cáo hạn chế caffeine để đảm bảo an toàn cho thai nhi. Người mắc bệnh tim mạch, tiểu đường cần đặc biệt lưu ý đến lượng đường và phụ gia đi kèm trong các loại cà phê pha chế. Với thanh thiếu niên, nhiều tổ chức y tế cho rằng nên tránh sử dụng caffeine.
Cuối cùng, các chuyên gia nhấn mạnh, uống cà phê không nên thay thế cho giấc ngủ hay chế độ sinh hoạt lành mạnh. Lắng nghe phản ứng của cơ thể, không uống khi bụng đói và kết hợp với chế độ ăn uống cân bằng vẫn là cách tốt nhất để tận dụng lợi ích của cà phê mà không gây hại cho sức khỏe.
Xem thêm: Người đàn ông đột quỵ sau khi ăn thịt kho với dưa leo, bác sĩ chỉ lý do sâu xa
