Vài năm trở lại đây, chị em nội trợ đổ xô đi tìm mua một loại quả rừng về làm gia vị để bữa ăn thêm hấp dẫn. Đó là quả màng tang, mang hương vị thơm, tương tự như mùi sả, có vị cay nhẹ hơn so với hạt tiêu. Chúng là loại quả đặc trưng của núi rừng Tây Bắc và Tây Nguyên.
Theo tìm hiểu, màng tang có tên khoa học là Litsea cubeba Pers, thuộc họ long não. Cây mọc rải rác hoặc tập trung thành từng đám nhỏ ở độ cao khoảng 1.500m trong rừng thứ sinh, cao chừng 5-8m. Chúng ra hoa vào tháng 2 đến tháng 3, bắt đầu thu hoạch quả từ tháng 7 đến tháng 8. Tại Việt Nam, chúng có nhiều ở Lào Cai, Sơn La, Cao Bằng, Lạng Sơn, Bắc Cạn, Thái Nguyên, Phú Thọ, Kon Tum, Gia Lai, Lâm Đồng.
Chị Khánh Linh (29 tuổi, Thái Nguyên) cho biết, quả màng tang rất giống với hạt tiêu rừng nhưng cay nhẹ hơn, đặc biệt thơm mùi sả. Ngoài làm gia vị cho các món nướng, hay làm muối chấm thì tinh dầu từ quả màng tang được dùng để tạo mùi thơm trong nhiều loại mỹ phẩm.
Theo người phụ nữ, trên thị trường màng tang được bán có 3 loại: tươi, khô và bột. Nếu bán lẻ, màng tang tươi có giá 90.000 đồng/kg, màng tang bột có giá 250.000 đồng/kg nhưng không phải lúc nào cũng mua được. Thậm chí rất ít người biết tới thứ quả đặc sản núi rừng này.
"Mình thấy xưa người dân ở quê thường vào rừng hái màng tang về làm gia vị cho các món ăn dân dã. Dần dần, thứ quả dại này được nhiều người biết tới hơn, trở thành đặc sản.
Khách ở Hà Nội và các tỉnh thành đặt mua về để làm gia vị cho món nướng khá nhiều. Nhiều đầu bếp nhà hàng cũng dùng màng tang cho các món ăn để tạo nên hương vị riêng. Có người thích dùng quả tươi để đậm mùi tinh dầu, có người thích dùng dạng bột cho tiện", chị Khánh Linh nói.
Hiện một số người dân ở vùng cao đã mở rộng mô hình sản xuất tinh dầu màng tang mang lại nguồn thu nhập khá. Theo đố, cứ 3 tạ quả đem chưng cất từ 8-10 tiếng sẽ thu được 8 kg tinh dầu. Muốn có hàm lượng tinh dầu cao nhất, sau thu hái phải chưng cất ngay, nếu không phải bảo quản trong túi nilon đóng kín.
Trong quá trình chưng cất, nhiệt độ là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng tinh dầu, nên lửa phải đều, không quá to hoặc quá nhỏ.
Sản phẩm tinh dầu màng tang mùi thơm dịu nhẹ, dùng để tắm, xông hơi, massage, xông hương khử mùi, đuổi muỗi... Màng tang là loại cây có tuổi đời ngắn, chỉ cho thu hoạch quả khoảng 4 năm là chết khô, cây lại thường mọc lẻ tẻ, phân tán. Vì thế hiện cây này được ươm giống, trồng cây màng tang vào diện tích đất đồi trống, bỏ hoang để thu hoạch quả.
