Không ít người cho rằng chỉ cần nấu chín hoặc trụng qua nước sôi là thực phẩm sẽ an toàn. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, ký sinh trùng học, nhiều loại ấu trùng có sức sống rất bền, có thể tồn tại trong điều kiện nhiệt độ cao nếu thời gian xử lý không đủ.
Điều đáng nói, một số món ăn quen thuộc trong bữa nhậu hay bữa cơm của người Việt lại chính là “đường tắt” đưa ký sinh trùng vào cơ thể.
Cá nước ngọt: Mối nguy từ món sống, tái
Các món cá nước ngọt như sashimi, cá ngâm rượu, cá muối chua… từ lâu được nhiều người ưa chuộng vì hương vị lạ miệng. Nhưng thủ phạm nguy hiểm nhất trong nhóm này là ấu trùng sán lá gan nhỏ.
Khi vào cơ thể, chúng cư trú tại gan và đường mật, gây viêm, tắc mật, dày thành mật và hình thành sỏi. Tình trạng nhiễm kéo dài có thể làm tăng nguy cơ ung thư đường mật gấp nhiều lần. Việc chế biến sơ sài như chần nhanh, tái hoặc ngâm gia vị không đủ để tiêu diệt ấu trùng.
Gan, lòng và nội tạng động vật
Dù nhiều người tin “ăn gan bổ gan”, các chuyên gia khẳng định gan là nơi lọc độc và tập trung nhiều vi khuẩn, ấu trùng ký sinh. Gan bò, gan dê, hay các loại nội tạng gia súc, gia cầm có thể mang theo ấu trùng sán dây, sán chó…
Đặc biệt, thói quen ăn lòng non, gan “tái tái” trong các quán nhậu làm tăng rủi ro nhiễm bệnh. Nội tạng chỉ an toàn khi được nấu kỹ ở nhiệt độ sôi đủ lâu; các món xào nhanh, áp chảo hoặc chần không thể bảo đảm tiêu diệt toàn bộ ký sinh trùng.
Ốc: “Ổ chứa” giun đầu gai
Ốc bươu, ốc núi, ốc lác là món khoái khẩu của nhiều người. Song ký sinh trùng giun đầu gai (Angiostrongylus cantonensis) xuất hiện phổ biến trong các loài ốc nước ngọt.
Loại giun này khi xâm nhập vào cơ thể có thể gây viêm màng não tăng bạch cầu ái toan, dẫn đến biến chứng liệt, suy giảm thị lực và có thể tử vong.
Đáng chú ý, các món ốc xào bơ tỏi, hấp sả hay luộc nhanh thường không đạt đủ thời gian và nhiệt độ để phá hủy ấu trùng. Trụng nước sôi vài phút hoàn toàn không phải “lá chắn an toàn”.
Nấm rừng, rau dại, trái cây hoang
Thực phẩm có nguồn gốc tự nhiên như nấm rừng, rau dại, quả mọc tự nhiên thường bị người dân hiểu nhầm là “sạch”. Thực tế, chúng dễ dính phân động vật trong môi trường rừng, suối, ruộng… mang theo trứng giun sán rất khó phát hiện.
Việc rửa nhiều lần chưa chắc loại bỏ được hoàn toàn. Ngoài nguy cơ nhiễm độc từ nấm lạ, nguy cơ ký sinh trùng từ nhóm thực phẩm hoang dã này cũng không thể xem nhẹ.
4 nguyên tắc bảo vệ cơ thể khỏi ký sinh trùng
Để hạn chế tối đa nguy cơ nhiễm ký sinh trùng, chuyên gia khuyến cáo:
- Nấu chín hoàn toàn: Đun sôi trên 100°C ít nhất 10 phút. Các món tái, chần, hấp nhanh đều không đảm bảo an toàn.
- Đông lạnh sâu đúng chuẩn: Một số ký sinh chỉ bị tiêu diệt khi được đông lạnh ở -20°C trong ít nhất 7 ngày, mức mà tủ lạnh gia đình không đạt tới.
- Không tin mẹo dân gian: Rượu, giấm, tỏi, ớt hay gia vị cay nồng không có tác dụng diệt ký sinh trùng hoàn toàn.
- Lựa chọn thực phẩm rõ nguồn gốc: Tránh thực phẩm tự bắt, tự hái từ môi trường tự nhiên; đồng thời dùng dao, thớt riêng cho đồ sống và chín để tránh lây nhiễm chéo.
Xem thêm: Cụ bà 116 tuổi sống thọ bậc nhất thế giới nhờ ăn 1 loại quả, ở Việt Nam bán cực rẻ
