Cá rô thuộc bộ cá vược là một trong những loại cá nước ngọt phổ biến tại Việt Nam, đặc biệt là ở miền Nam và miền Bắc. Chúng sống tự nhiên trong ao, hồ, ruộng và có thể sống trong điều kiện nhân tạo như: bể xi măng và ao có diện tích nhỏ. Thông thường, cá rô sinh sản tự nhiên từ tháng 4 - 9 âm lịch hằng năm.
Ở nước ta cá rô gồm 2 loại: cá rô đầu vuông và cá rô đồng:
Cá rô đầu vuông
Cá rô đầu vuông thuộc nhóm cá rô thường. Qua quá trình phân tích hình thái học và biến dị ADN ti thể, thì nó có sự tương đồng với cá rô đồng lên đến 99%. Nhưng người ta vẫn có thể phân biệt dễ dàng thông qua hình dáng bên ngoài.
Theo đó, khi lớn lên, phần đầu của cá sẽ hơi vuông thay vì tròn so với loại thông thường, có chấm đen ở mang và ở phần đuôi cá. Chúng cũng có thịt thơm ngon, béo ngậy và bổ dưỡng tương tự cá rô thường.
Đặc biệt, với giống này nếu nuôi trong môi trường có điều kiện đầy đủ thì sẽ lớn rất nhanh sau nửa năm và đạt cân nặng lên đến 500 - 800gr.
Cá rô đồng
Cá rô đồng là loại cá sống trong môi trường nước lợ và nước ngọt. Chúng có phần thịt thơm béo, dai ngon và có giá trị thương phẩm khá cao mặc dù hơi nhiều xương.
Chúng có đặc điểm: màu xám từ đậm đến nhạt, phần bụng sẽ sáng hơn phần lưng. Các gờ của vây và vảy có màu sáng. Kích thước của chúng có thể lên đến 25cm.
Cá rô đồng là động vật ăn tạp, có thể ăn các loại động vật thân mềm, thực vật như cỏ và các chất hữu cơ, vô cơ có trong nước. Ngoài ra, trong trường hợp đói, nó còn có thể ăn thịt lẫn nhau.
Chị Hồng Nhung (33 tuổi, Hà Nam) cho biết, cả 2 loại cá trên đều quen thuộc với người dân ở các vùng quê miền Bắc và miền Nam. Xưa cá rô tự nhiên có rất nhiều, chỉ cần một cơn mưa rào là cá “nhảy” lên bờ mương, dọc đường.
"Ngày đó, đám trẻ con chúng tôi sẵn sàng đội mưa chạy ra bắt cá rô nhảy lên đường để trưa mẹ nấu món này món kia. Đứa nào cũng hào hứng lắm vì coi như hôm đó được cải thiện bữa ăn. Thậm chí hôm nào mưa rào to vài tiếng, người lớn cũng đội nón chạy ra nhặt vì cá nhảy quá trời. Con nào con đó mập ú, thịt dai thơm ăn hoài không ngán", chị Hồng Nhung nói.
Người phụ nữ cũng cho hay, cá rô đồng dù nhỏ nhiều xương nhưng thịt chắc và vô cùng thơm ngon. Nhưng sau này ít người chuộng vì có nhiều loại cá khác chất lượng hơn “cạnh tranh”. Vì thế loại cá này ít được nhắc đến hơn.
“Vài năm trở lại đây, tôi lại thấy người ta ra đồng câu hoặc đánh bắt cá rô đồng. Họ bảo ăn hoài cá nuôi chán rồi, muốn tìm lại hương vị của thời nghèo khó.
Ở chợ cũng có vài người bán cá rô đồng. Họ nói cá nhà câu ăn không hết nên muốn đem ra chợ bán cho người nào có nhu cầu. Người thành phố cũng dần thích ăn loại cá này vì sạch, không mắc bệnh… nhưng muốn mua đâu phải dễ. Họ phải đặt trước vài ngày từ các tiểu thương hoặc nhờ người thân ở quê mua hộ rồi gửi lên”, chị Hồng Nhung cho hay.
Cá rô đồng được rao bán tại các chợ dân sinh, trang thương mại điện tử hoặc chợ online với giá 60.000 – 100.000 đồng/kg, tùy thời điểm. Từ chúng có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon nhưng đậm chất dân dã như chiên giòn chấm mắm ớt, nấu canh rau cải hoặc đối với con to có thể nướng rơm… Tất cả đều mang hương vị thơm ngon, ngọt thịt và giàu chất dinh dưỡng.
