Nhiều người vẫn tin rằng ung thư phổi chỉ xảy ra với những ai hút thuốc lá, thường xuyên tiếp xúc với khói thuốc hoặc làm việc trong môi trường ô nhiễm nặng.
Tuy nhiên, bác sĩ Chu Bách Khiêm, chuyên khoa Phổi và Phẫu thuật lồng ngực tại Đài Loan (Trung Quốc) lại đưa ra một cảnh báo đáng lo ngại: nguy cơ ung thư phổi có thể bắt nguồn ngay từ căn bếp quen thuộc, nhất là trong những buổi sáng bận rộn khi nấu nướng vội vàng và sai cách.
Chia sẻ trong một chương trình, bác sĩ Chu kể lại trường hợp của một cặp vợ chồng ngoài 50 tuổi, sống tại Đài Loan, có lối sống lành mạnh là không hút thuốc, không rượu bia, thường xuyên tập thể dục.
Tuy nhiên, cả hai cùng phát hiện mắc ung thư phổi. Người vợ là bà Ngô ban đầu bị ho kéo dài vào buổi sáng và tức ngực suốt hai tháng. Sau khi đi khám, bác sĩ phát hiện bà có khối u ác tính nhỏ 0,3cm trong phổi trái và nhiều nốt tổn thương ở hai bên phổi. Điều bất ngờ hơn là chồng bà cũng mắc ung thư phổi, thậm chí ở giai đoạn nặng hơn dù không có triệu chứng rõ ràng.
Nguyên nhân được xác định là do thói quen nấu nướng sai cách suốt gần 20 năm, bởi vợ chồng bà Ngô kinh doanh một quán ăn nhỏ. Mỗi ngày, họ đều dành nhiều thời gian trong bếp, đặc biệt là vào sáng sớm để chuẩn bị nguyên liệu và món ăn cho khách. Chính trong những buổi sáng đó, ba “sát thủ vô hình” đối với lá phổi đã lặng lẽ tích tụ từng ngày:
- Khói dầu bốc lên khi đun nóng quá mức: Khi dầu ăn bị đun tới mức bốc khói, nó sản sinh các chất độc hại như aldehyde và hydrocarbon thơm đa vòng (PAHs) - những hợp chất đã được chứng minh là gây ung thư. Nếu không gian bếp kín hoặc không thông thoáng, người nấu dễ dàng hít phải khói độc này, đặc biệt vào buổi sáng, thời điểm phổi còn đang nhạy cảm sau một đêm ngủ.
- Sử dụng máy hút mùi sai cách hoặc không dùng: Nhiều người có thói quen chỉ bật máy hút mùi trong lúc nấu rồi tắt ngay sau đó để tiết kiệm điện. Tuy nhiên, bác sĩ khuyên nên duy trì máy hút mùi ít nhất 5-10 phút sau khi nấu để loại bỏ hoàn toàn khói và bụi siêu mịn.
- Dùng lại nồi chảo không được vệ sinh kỹ: Khi thay món ăn nhưng vẫn tiếp tục sử dụng cùng một nồi chảo có cặn cháy, người nấu vô tình đốt cháy dầu mỡ thừa nhiều lần, sinh ra acrolein và các hợp chất gây đột biến gen. Nếu nồi chống dính đã bong tróc, nguy cơ hít phải hóa chất độc khi đun nấu còn cao hơn.
Trường hợp của vợ chồng trên là hồi chuông cảnh tỉnh cho hàng triệu người vẫn đang nấu ăn mỗi ngày, đặc biệt là vào buổi sáng - thời điểm nhiều gia đình vừa thức dậy, nấu nướng vội vã mà không chú trọng đến an toàn.
Hãy bắt đầu ngày mới bằng một căn bếp an toàn: luôn đảm bảo thông gió, vệ sinh nồi chảo sạch sẽ, tránh để dầu ăn quá nóng, bật máy hút mùi đúng cách, và ưu tiên các món hấp luộc, ít dầu mỡ. Đừng quên khám sức khỏe định kỳ để bảo vệ lá phổi vốn là cơ quan vốn âm thầm chịu đựng nhiều độc tố nhất từ căn bếp.
Vì một buổi sáng khỏe mạnh, hãy nấu ăn thông minh và an toàn hơn.
