Dưới những ánh đèn neon rực rỡ của Hồng Kông, nơi nhịp sống hối hả cuốn trôi mọi khoảnh khắc, hình ảnh một người phụ nữ tóc bạc ngồi co ro trước cửa hàng tiện lợi hầu như không gây chú ý. Bà ôm chiếc túi nilon đựng đầy đồ ăn thừa nhặt từ thùng rác, lặng lẽ như thể tan vào đêm tối. Ít ai biết người phụ nữ gầy gò ấy từng là Quan Thục Di (Shirley Kwan), giọng ca được tôn xưng “kim cương”, biểu tượng nhạc pop một thời của Hồng Kông, người từng đứng ngang hàng với diva Vương Phi trong thập niên hoàng kim của Cantopop.
Ba mươi năm trước, Quan Thục Di là một hiện tượng. Bản hit It’s Hard to Have Lovers ra mắt năm 1989 từng thống trị các phòng karaoke, vượt cả Easily Hurt Woman của Faye Wong. Mái tóc tím ngắn, phong cách chiến binh cùng giọng hát đặc trưng khiến cô trở thành đại diện của một thế hệ nghệ sĩ dám bứt phá. Những lời khen của Leslie Cheung ngay trên sân khấu trao giải, hay cái vỗ tay tán thưởng của “nữ hoàng Canto-pop” Anita Mui, từng là minh chứng cho vị thế của cô. PolyGram thậm chí xem cô như “vũ khí bí mật” trong cuộc cạnh tranh khốc liệt của thị trường âm nhạc thời đó. Đạo diễn Vương Gia Vệ từng mời cô tham gia Happy Together, và nếu vai diễn không bị cắt, có lẽ Quan Thục Di đã bước vào một hành trình nghệ thuật hoàn toàn khác.
Thế nhưng ánh hào quang thường mong manh hơn những gì khán giả tưởng. Đêm Giáng sinh năm 1995, khi sự nghiệp đang rực rỡ, nữ ca sĩ bất ngờ tuyên bố rời bỏ âm nhạc để sang London học thiết kế thời trang. Quyết định đột ngột khiến cả giới giải trí sửng sốt. Người ta nói cô bị ám ảnh bởi cảm giác tội lỗi khi không thể có mặt bên ông bà trong những ngày cuối đời vì lịch trình dày đặc. Khi trở lại với album Cold Fire, thị trường đã đổi thay: doanh số chưa đầy 10.000 bản, thua xa những gì cô từng đạt được. Hào quang lùi lại, còn những kỳ vọng lại trở thành áp lực.
Đến năm 2001, sự xuất hiện của Quan Thục Di với chiếc bụng bầu ở Repulse Bay khiến truyền thông chao đảo. Hơn mười năm trời, cô giữ im lặng về cha đứa bé. Chỉ đến năm 2014, qua loạt bài đăng đầy cảm xúc, cô mới tiết lộ đó là kết quả của mối tình với một vị Rinpoche người Bhutan, cuộc gặp gỡ kỳ lạ trong thời gian cô tu hành tại Canada. Câu chuyện tưởng như huyền bí lại khép lại bằng sự tuyệt vọng: người đàn ông biến mất, từ chối liên lạc, thậm chí yêu cầu xét nghiệm huyết thống. Trên livestream sau đó, Quan Thục Di bật khóc, giơ cổ tay lộ vết sẹo tự hại và nghẹn ngào: “Anh ấy có thể thiền định trong bình an, còn nỗi đau của tôi lại không đáng được lắng nghe sao?”.
Sự nghiệp của cô tiếp tục trượt dài. Liveshow tại Hong Kong Coliseum năm 2012 thất bại thảm hại vì không bán được vé. Cô kiên quyết không hát lại các bản hit vì “không muốn tiêu hao tuổi trẻ thêm lần nào nữa”. Hình ảnh mẹ đơn thân khiến các nhãn hàng quay lưng, còn những lời đề nghị giúp đỡ từ người hâm mộ giàu có đều bị cô từ chối.
Tình trạng tinh thần của Quan Thục Di ngày càng xấu đi. Năm 2016, bà rơi xuống biển trong vụ việc được cho là tự tử. Năm 2019, bà bị điều tra vì đe dọa nhân viên phục vụ và cùng năm đó bị đuổi khỏi nhà vì nợ tiền thuê. Camera ghi lại cảnh bà kéo lê chiếc vali hỏng, miệng lẩm bẩm chửi rủa trong vô vọng. Năm 2020, hình ảnh cựu danh ca ngủ dưới gầm cầu, sống nhờ thức ăn thừa, trở thành cú sốc lớn với công chúng. Thứ duy nhất bà có thể trao lại cho con trai trong lễ trưởng thành là chiếc máy MP3 cũ lưu bài Can You Have a Confidant in Life, lời nhắn gửi về sự tàn phai của mọi ánh đèn sân khấu.
Bi kịch của Quan Thục Di không phải là trường hợp đơn lẻ. Nhiều nữ nghệ sĩ cùng thời cũng rơi vào con đường tương tự: Trần Thư Hoa sống ẩn dật hàng chục năm sau cái chết của mẹ; Lam Kiệt Anh chịu đựng sang chấn sau vụ bị tấn công, sống vô gia cư rồi qua đời cô độc. Nếu các nam nghệ sĩ có thể gượng dậy sau những sai lầm, phụ nữ thường bị xét nét bởi những chuẩn mực đạo đức khắc nghiệt hơn nhiều.
Ngày 7/10/2025, thông tin Quan Thục Di ngã quỵ tại nhà và phải cấp cứu khiến dư luận một lần nữa bàng hoàng. Bà trải qua ca phẫu thuật lớn, phải đặt ống nội khí quản và tình trạng ban đầu được đánh giá là đáng lo ngại. Con trai bà, Quan Xuân Âm, đang du học tại Mỹ lập tức trở về. Những nhân chứng kể rằng họ thấy anh quỳ gối bật khóc bên ngoài phòng bệnh, không rời đi dù giờ thăm nom đã kết thúc. Sau hơn nửa tháng, sức khỏe của bà ổn định hơn, và gia đình cân nhắc chuyển bà sang bệnh viện tư để tránh sự soi mói của truyền thông.
Sự tụt dốc của một ngôi sao từng lừng lẫy luôn đặt ra câu hỏi lớn: ánh hào quang trong showbiz có thật sự cứu được một con người? Hay nó chỉ là lớp vỏ rực rỡ che đi những nỗi cô độc, những vết thương tâm lý mà công chúng ít khi nhìn thấy?
Giữa tiếng bánh xe điện leng keng từ Causeway Bay đến Central, hình bóng lom khom của người phụ nữ từng được ca tụng là “giọng hát kim cương” dần chìm vào bóng tối. Nhưng ở một góc tiệm đĩa cũ, khi giai điệu It’s Rare to Have Lovers vang lên, chủ quán vẫn xúc động thì thầm: “Cô ấy từng là thanh xuân của cả một thế hệ…”. Và có lẽ, bất chấp những bi kịch, di sản âm nhạc ấy vẫn đủ để giữ Quan Thục Di ở lại trong ký ức của công chúng, theo một cách lặng lẽ nhưng bền bỉ nhất.
