Sự xuất hiện của Dương Ái Vy trên bản đồ giải trí cho thấy một xu hướng rõ rệt của thời đại mạng xã hội: từ một TikToker chuyên đăng nội dung giải trí, cô bất ngờ trở nên nổi tiếng khi ca khúc Muốn cưa anh làm bồ lan tỏa mạnh mẽ trên TikTok và các nền tảng trực tuyến. Độ phủ sóng nhanh chóng này nhấn mạnh cách các nền tảng video ngắn đang tái định nghĩa con đường trở thành ca sĩ, nơi một giai điệu bắt tai đôi khi có thể mang lại hào quang chỉ sau một đêm, thay vì cần quá trình rèn luyện chuyên môn lâu dài như trước.
Tuy nhiên, sự nổi lên của những cái tên “từ mạng bước ra” như Dương Ái Vy đồng thời mở ra tranh luận về khái niệm “ca sĩ” trong bối cảnh mới. Không ít ý kiến cho rằng danh xưng vốn đòi hỏi kỹ năng và kinh nghiệm đang bị sử dụng quá dễ dãi, khi bất kỳ ai sở hữu một bản nhạc viral đều có thể được xem là nghệ sĩ.
Tranh cãi xoay quanh chất lượng và tính chuyên nghiệp
Những ồn ào quanh Dương Ái Vy phần lớn đến từ chất lượng sản phẩm âm nhạc. Ca từ được đánh giá là đơn giản, thậm chí “nhảm nhí”, giai điệu dễ nghe nhưng thiếu chiều sâu. Giọng hát và khả năng trình diễn của cô cũng bị cho là chưa đủ để đứng trên những sân khấu đòi hỏi kỹ thuật chuyên môn.
Bên cạnh đó, công thức “bài hát ngắn, giai điệu dễ nhớ, dễ tạo trend” được cô và nhiều TikToker khác lặp lại liên tục, cho thấy sự ưu tiên cho sức lan truyền hơn là sự đầu tư bài bản. Điều này khiến một bộ phận giới chuyên môn lo ngại: khi tiêu chí để trở thành ca sĩ bị hạ thấp, giá trị nghệ thuật và tiêu chuẩn nghề nghiệp cũng có nguy cơ bị phẳng hóa.
Từ góc nhìn những người làm nghề, việc nổi tiếng nhờ “trào lưu tức thời” có thể làm thị trường trở nên loãng, bởi khán giả dễ bị thỏa mãn với sản phẩm mang tính giải trí nhanh thay vì tìm kiếm những giá trị bền vững, sáng tạo và có kỹ thuật. Vì thế, những trường hợp như Dương Ái Vy không tránh khỏi bị chỉ trích nhằm bảo vệ sự nghiêm túc trong nghệ thuật ca hát.
Cơ hội của thời đại mới và những giới hạn cần nhận thức
Dù vậy, việc lên án hoàn toàn lại chưa phải cái nhìn toàn diện. Các nền tảng như TikTok đã tạo ra một không gian mở, nơi nhiều giọng ca trẻ, dù không được đào tạo bài bản, vẫn có thể tìm đường đến công chúng bằng cá tính, cảm xúc và khả năng kết nối. Viral, nhìn ở góc độ khác, là một phản ứng của thị trường: sản phẩm được đón nhận bởi nhu cầu giải trí nhanh, phù hợp với thói quen thưởng thức của người dùng hiện đại.
Vấn đề chỉ trở nên tiêu cực khi người sáng tạo tự nhận mình là ca sĩ chuyên nghiệp, trong khi chưa đáp ứng được những tiêu chí tối thiểu của nghề. Nếu người làm nhạc nhận thức rõ giới hạn của mình, tôn trọng khán giả và không đánh đồng sản phẩm viral với giá trị nghệ thuật, mạng xã hội hoàn toàn có thể trở thành môi trường lành mạnh, giúp ngành âm nhạc thêm đa dạng.
Trách nhiệm thuộc về cả nghệ sĩ và công chúng
Trường hợp của Dương Ái Vy đặt ra câu hỏi lớn hơn về cách chúng ta đánh giá và tiếp nhận nghệ sĩ mới. Có thể nói cô “đáng bị phê bình” nếu xét theo tiêu chuẩn chuyên môn và sự nghiêm túc với nghề. Nhưng trong bối cảnh mạng xã hội định hình xu hướng thưởng thức âm nhạc, cô cũng chỉ là một phần của làn sóng mới, nơi ranh giới giữa “giải trí mạng” và “nghệ thuật chuyên nghiệp” trở nên mờ nhạt.
Điều thị trường âm nhạc Việt Nam cần lúc này là sự phân loại rõ ràng. Khán giả có quyền yêu thích sản phẩm giải trí nhanh, nhưng cũng cần phân biệt đâu là nghệ sĩ thực thụ, đâu là hiện tượng viral. Ngược lại, những người làm nội dung âm nhạc như Dương Ái Vy phải ý thức được trách nhiệm của mình với danh xưng “ca sĩ”, nếu muốn đi xa hơn hào quang ngắn hạn.
Âm nhạc không thể bị chi phối hoàn toàn bởi thuật toán và sự lan truyền. Nhưng nó cũng không nên bị đóng khung trong những chuẩn mực cũ đến mức bó hẹp sự sáng tạo. Cân bằng giữa hai yếu tố đó chính là thách thức và cũng là cơ hội cho cả nghệ sĩ lẫn khán giả trong thời đại số.
