Trong một động thái mạnh mẽ chưa từng có, Uniqlo, chuỗi bán lẻ thời trang lớn nhất Nhật Bản tuyên bố sẽ áp dụng biện pháp pháp lý quyết liệt đối với mọi hành vi trộm cắp, bất kể giá trị món đồ bị lấy đi là bao nhiêu. Dù chỉ là một đôi tất hay chiếc áo thun, nếu rơi vào trường hợp trộm cắp có tổ chức, hãng sẽ tính toán toàn bộ thiệt hại để truy thu đến cùng.
Tuyên bố này lập tức tạo làn sóng tranh luận sôi nổi tại Nhật Bản, bởi lẽ nó chạm đến một “nỗi đau thầm lặng” lâu nay của ngành bán lẻ: trộm cắp vặt.
Mặt trái của xã hội trật tự
Nhật Bản từ lâu được biết đến là quốc gia có trật tự công cộng mẫu mực, nhưng đằng sau vẻ ngoài đó là con số đáng báo động: mỗi năm, thiệt hại do trộm cắp trong ngành bán lẻ ước tính lên đến hơn 300 tỷ yên (tương đương khoảng 48.000 tỷ đồng). Không chỉ các hiệu thuốc, cửa hàng tiện lợi, mà ngay cả chuỗi thời trang như Uniqlo cũng trở thành mục tiêu quen thuộc.
Đáng chú ý, lực lượng gây án ngày càng tinh vi, có tổ chức và thường xuyên là người nước ngoài. Chỉ riêng tại Osaka, cảnh sát đã bắt ba phụ nữ người Việt ở độ tuổi 30–40, chuyên nhắm vào sản phẩm được “đặt hàng” từ quê nhà. Trong vòng ba tháng, nhóm này thực hiện tới 37 vụ, tổng giá trị hàng đánh cắp vượt quá 10 triệu yên (khoảng 1,6 tỷ đồng).
Câu chuyện không dừng lại ở đó. Một trường hợp khác ở Tokyo, hai người đàn ông nước ngoài đã liên tục đánh cắp đồ lót phụ nữ từ các cửa hàng Uniqlo trong vòng một tháng, gom được 75 chiếc với tổng trị giá 100.000 yên (khoảng 16 triệu đồng). Họ thừa nhận sản phẩm Uniqlo bán rất chạy và được người quen hỗ trợ tiêu thụ sau khi về nước.
Thay đổi cuộc chơi
Khác với trước đây, khi các doanh nghiệp thường chỉ báo cảnh sát và âm thầm gánh chịu tổn thất, Uniqlo lần này chọn cách đối đầu trực diện. Tập đoàn Fast Retailing, công ty mẹ của Uniqlo, khẳng định họ sẽ theo đuổi đến cùng: từ chi phí điều tra, giá trị hàng hóa bị mất đến thiệt hại gián tiếp đều sẽ được tính toán để đòi lại bằng pháp lý.
"Để khách hàng yên tâm mua sắm, chúng tôi phải thể hiện thái độ rõ ràng", đại diện hãng nhấn mạnh.
Uniqlo không đơn độc trong nỗ lực này. Nhà sách Sanyodo tại Nagoya từ 20 năm trước đã kiên quyết yêu cầu bồi thường với từng vụ trộm bị phát hiện. Kết quả cho thấy tỷ lệ mất mát giảm gần một nửa, trong khi chi phí thu hồi được đủ để tái đầu tư cho các chiến dịch phòng chống trộm.
Chẳng hạn, mỗi năm họ thu hồi được chi phí lao động lên tới hàng trăm nghìn yên (tức hàng chục triệu đồng), và số tiền đó được quyên góp cho các tổ chức tuyên truyền phòng chống trộm cắp.
Trộm vặt, hậu quả thật
Dù xã hội Nhật Bản có mức độ an toàn cao, nhưng những tổn thất âm thầm này lại tích tụ thành gánh nặng lớn. Theo điều tra, 41,4% thiệt hại chưa rõ nguyên nhân trong bán lẻ đến từ hành vi trộm cắp, phần còn lại chủ yếu do lỗi quản lý hoặc chính nhân viên gây ra.
Thái độ “công ty lớn bị mất chút cũng không sao” đã vô tình nuôi dưỡng tâm lý buông xuôi, trong khi hậu quả cuối cùng lại đổ lên vai người tiêu dùng – những người phải chi trả cho mức giá đã bao gồm cả phần thiệt hại.
Tuyên bố “chiến đấu đến cùng” của Uniqlo không chỉ là bài toán tài chính. Đó là hồi chuông cảnh tỉnh cả xã hội, rằng sự dễ dãi với cái xấu sẽ chỉ khiến những hành vi sai trái ngày càng lấn lướt. Sự tin tưởng giữa doanh nghiệp và khách hàng phải được bảo vệ, không chỉ bằng công nghệ giám sát, mà bằng một lập trường kiên quyết rằng: “Trộm dù nhỏ đến đâu cũng không được bỏ qua”.
