Một công ty tại Bắc Kinh (Trung Quốc) từng tưởng mình chiêu mộ được một nhân tài đích thực khi tuyển ông Trương, tự nhận là du học sinh Học viện Nghệ thuật Chicago, làm Tổng giám đốc Trung tâm Sáng tạo với mức lương “khủng” 91.000 NDT/tháng (khoảng 335 triệu đồng). Tuy nhiên, sự thật gây sốc chỉ lộ ra khi ông Trương chủ động nghỉ việc.
Tháng 3/2019, ông Trương nộp hồ sơ với lý lịch đầy ấn tượng, liệt kê kinh nghiệm làm việc quốc tế và bằng cấp từ Mỹ. Tin tưởng vào hồ sơ này, công ty lập tức đề xuất mức lương thử việc 72.800 NDT/tháng (khoảng 268 triệu đồng), sau khi chính thức nhận việc sẽ nâng lên 91.000 NDT/tháng. Hợp đồng lao động được ký vào ngày 18/3, nhưng chỉ có chữ ký của ông Trương, không có chữ ký hay dấu mộc nào của công ty.
Đến ngày 12/9/2019, ông Trương xin nghỉ việc. Sau khi rà soát công việc và hồ sơ, công ty phát hiện toàn bộ bằng cấp và kinh nghiệm ông khai báo đều giả. Hai công ty mà ông Trương khẳng định từng làm trong giai đoạn 2010 – 2014 thực tế chưa tồn tại. Thậm chí, giấy chứng nhận nghỉ việc mà công ty cung cấp thực chất là một doanh nghiệp nội địa “trên danh nghĩa” do ông Trương sở hữu 51% cổ phần, kiêm giám đốc điều hành, không có nhân viên hay địa chỉ văn phòng thực tế.
Vụ việc dẫn tới tranh chấp pháp lý: công ty yêu cầu ông Trương hoàn trả 300.000 NDT (khoảng 1,1 tỷ đồng) tiền lương và bồi thường 570.000 NDT (khoảng 2,1 tỷ đồng) vì cho rằng ông dùng thông tin giả mạo để lừa tuyển dụng. Theo công ty, hợp đồng lao động ký dựa trên cơ sở gian dối nên tiền lương nhận được là “thu nhập từ gian dối”.
Ông Trương phản bác, cho rằng bản thân có hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực sáng tạo và hoạch định thương hiệu, được tuyển sau nhiều vòng phỏng vấn, với các trao đổi công việc qua WeChat chứng minh năng lực. Ông cũng nhấn mạnh trách nhiệm kiểm tra hồ sơ thuộc về công ty và việc đòi hoàn trả tiền lương sau khi nghỉ là không có cơ sở pháp lý.
Tòa sơ thẩm xác định hợp đồng lao động chưa đủ giá trị pháp lý do thiếu chữ ký và dấu mộc của công ty. Tuy nhiên, việc ông Trương cung cấp bằng cấp giả và khai gian kinh nghiệm đã vi phạm nguyên tắc trung thực, xâm phạm quyền được biết của doanh nghiệp. Do đó, yêu cầu hoàn trả 300.000 NDT tiền lương được tòa chấp thuận. Sau kháng cáo, Tòa án Nhân dân Trung cấp số 3 Bắc Kinh bác đơn kháng cáo, giữ nguyên phán quyết sơ thẩm.
Theo luật pháp Trung Quốc, khi người lao động dùng thủ đoạn gian dối để ký hợp đồng, doanh nghiệp có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng mà không phải bồi thường. Vụ việc nhấn mạnh rằng tính trung thực không chỉ là yêu cầu đạo đức mà còn là ranh giới tối thiểu của pháp luật trong môi trường làm việc. Người thiếu uy tín khó có thể duy trì vị trí, và trung thực luôn là nguyên tắc cốt lõi của nghề nghiệp.
