Một vụ việc thương tâm xảy ra tại tỉnh Phúc Kiến (Trung Quốc) đã khiến dư luận bàng hoàng: một bé gái 5 tuổi qua đời sau khi đi bơi và ngâm mình tại suối nước nóng hồi tháng 6.
Theo chia sẻ từ gia đình, bé Xing’er được mẹ đưa đi vui chơi vào ngày 7 và 14/6. Chỉ ít ngày sau, bé bắt đầu có biểu hiện bất thường: đau đầu, sốt nhẹ và nôn mửa. Đến ngày 23/6, tình trạng trở nặng khiến bé phải nhập viện, xuất hiện cơn co giật rồi nhanh chóng rơi vào hôn mê và phải chuyển vào phòng chăm sóc đặc biệt (ICU).
Kết quả xét nghiệm ngày 27/6 cho thấy bệnh nhi bị nhiễm Naegleria fowleri, loài amip nguy hiểm thường được gọi là “ký sinh trùng ăn não”. Sau hơn 60 ngày điều trị tích cực, bé không qua khỏi. Ngày 22/8, mẹ của Xing’er đã viết những dòng tiễn biệt con gái trên mạng xã hội, bày tỏ nỗi đau khôn nguôi.
“Chỉ cần con còn sống, tất cả của cải của mẹ đều không đáng giá. Con hãy đến một nơi bình yên, không còn đau đớn nữa”, người mẹ nghẹn ngào viết.
Theo ông Vương Tân Vũ, Phó Giám đốc Khoa Truyền nhiễm, Bệnh viện Hoa Sơn (Đại học Phục Đán, Thượng Hải), Naegleria fowleri không phải là giun như cách gọi dân gian, mà là một loại amip sống tự do. Ký sinh trùng này có thể xâm nhập cơ thể qua khoang mũi, đi theo dây thần kinh khứu giác và tấn công trực tiếp vào não, gây viêm màng não amip cấp tính.
Các dữ liệu y tế công khai cho thấy, tỷ lệ tử vong do Naegleria fowleri lên đến 98%, một con số gần như tuyệt đối. Khi xâm nhập vào hệ thần kinh trung ương, amip có khả năng sinh sản với tốc độ rất nhanh, khiến mô não bị phá hủy chỉ trong thời gian ngắn. Một khi phản ứng viêm bùng phát, não phù nề nghiêm trọng, áp lực nội sọ tăng cao khiến tình trạng bệnh nhân càng nguy kịch.
Các triệu chứng ban đầu của nhiễm amip ăn não rất giống với viêm màng não do vi khuẩn hoặc virus, gồm: sốt, đau đầu dữ dội, nôn ói, cứng cổ. Chính sự tương đồng này dễ dẫn đến chẩn đoán sai và làm chậm quá trình điều trị.
Chuyên gia khẳng định, nguy cơ nhiễm bệnh chủ yếu đến từ việc bơi, lặn hoặc ngâm mình trong nguồn nước ngọt ấm như sông hồ, ao suối, đặc biệt là suối nước nóng tự nhiên. Ngoài ra, thói quen rửa mũi trực tiếp bằng nước máy chưa đun sôi cũng tiềm ẩn nguy cơ.
Một số loài amip khác trong cùng nhóm có thể gây hại ở những tình huống khác: Acanthamoeba thường xuất hiện ở môi trường nước bẩn và gây viêm giác mạc cho người đeo kính áp tròng; Balamuthiae có thể xâm nhập cơ thể qua vết thương hở khi tiếp xúc với đất hoặc nước bùn.
Trong khi đó, môi trường nước biển (do độ mặn cao) và hồ bơi được xử lý bằng clo thường ít nguy cơ hơn. Tuy nhiên, các bác sĩ cảnh báo rằng, nếu xuất hiện các triệu chứng như sốt cao, đau đầu, buồn nôn, cứng cổ hoặc giảm ý thức trong vòng 1–2 tuần sau khi bị sặc nước ngọt ấm, người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế và thông báo về nguồn nước đã tiếp xúc để hỗ trợ chẩn đoán kịp thời.
Trường hợp của bé gái ở Phúc Kiến cho thấy mức độ nguy hiểm của loại ký sinh trùng hiếm gặp nhưng chết người này. Dù y học đã ghi nhận một số ca được cứu chữa thành công, song cơ hội sống sót phụ thuộc rất lớn vào phát hiện sớm và can thiệp kịp thời.
Vụ việc cũng là lời nhắc nhở cho cộng đồng về việc cẩn trọng khi vui chơi dưới nước, đặc biệt trong mùa hè, thời điểm nhiệt độ ấm nóng tạo điều kiện thuận lợi cho amip sinh sôi. Các bậc phụ huynh cần quan tâm hơn đến sức khỏe của trẻ nhỏ, đồng thời trang bị kiến thức để bảo vệ con em khỏi những rủi ro tưởng chừng vô hình.
