Một người đàn ông, 41 tuổi bất ngờ ngất xỉu, co giật giữa cánh đồng, được mọi người đưa vào nơi thoáng mát rồi gọi cấp cứu 115.
Qua kiểm tra, bệnh nhân tăng thân nhiệt nghiêm trọng (>40 độ C) kèm theo rối loạn hoạt động các cơ quan thần kinh, tuần hoàn, hô hấp. Sau hơn một giờ theo dõi tích cực, bệnh nhân đã ổn định, ra viện.
Các bác sĩ cho biết thời điểm nắng nóng gay gắt trùng vào đợt thu hoạch lúa, màu. Người nông dân thường hay gặp phải một số vấn đề sức khỏe như say nắng, say nóng, thậm chí là đột quỵ do nắng nóng. Do đó, bác sĩ khuyên người dân khi đi làm cần phải uống nhiều nước.
Triệu chứng kinh điển của say nắng là tăng thân nhiệt >40 độ C và suy chức năng thần kinh xảy ra đột ngột ở 80% các trường hợp. Cụ thể:
Các dấu hiệu nhẹ ban đầu: nhịp tim nhanh, thở nhanh, đỏ da (do cơ chế thải nhiệt- giãn mạch dưới da), có thể vã mồ hôi, kèm theo hoa mắt, chóng mặt, đau đầu, buồn nôn. Chú ý ở người già các dấu hiệu thường kín đáo và không đặc hiệu ở giai đoạn sớm.
Các biểu hiện nặng hơn nếu không được xử trí kịp thời: tụt huyết áp, rối loạn chức năng thần kinh bao gồm thay đổi tri giác, kích động, mê sảng, lú lẫn, co giật và hôn mê. Khi thân nhiệt tăng quá cao còn gây mất điên giải nặng, rối loạn thăng bằng nội môi, có thể xuất huyết (xuất huyết kết mạc, đái ra máu, ỉa ra máu ) do rối loạn đông máu nặng, nặng hơn nữa là suy đa phủ tạng dẫn đến tử vong.
Nếu gặp người bị say nắng, say nóng, chúng ta có thể xử trí như sau:
Trong khoảng thời gian 1 giờ sau khi bị say nắng, say nóng ở mức độ nặng được gọi là “thời điểm vàng” để cấp cứu. Do đó, khi cấp cứu say nắng, say nóng phải hết sức chú ý đến việc cấp cứu ban đầu tại hiện trường.
Khi gặp người bị say nắng, say nóng, chúng ta phải ngay lập tức đưa bệnh nhân vào chỗ mát, thoáng khí (chỗ bóng râm, lên xe mát hay nhà mát…) đồng thời gọi hỗ trợ, đặc biệt gọi cấp cứu hỗ trợ.
Khai thông đường thở, hô hấp nhân tạo và ép tim ngoài lồng ngực nếu người bệnh hôn mê, không bắt được mạch.
Áp dụng ngay lập tức các biện pháp làm mát để hạ nhiệt độ của cơ thể.
Đo nhiệt độ cơ thể nếu có nhiệt kế.
Cởi bỏ quần áo và áp nước ấm lên người bệnh nhân sau đó dùng quạt để tăng quá trình bốc hơi; bệnh nhân nên nằm nghiêng hoặc được đỡ ở tư thế tay chống gối để bề mặt da có thể hứng được nhiều gió càng tốt.
Đắp khăn lạnh, hoặc áp gói nước đá vào nách, bẹn, cổ.
Cho uống nhiều nước hoặc dung dịch điện giải nếu bệnh nhân tỉnh táo, có thể uống được.
Chuyển bệnh nhân bằng xe điều hòa hoặc phải mở cửa sổ, quá trình vận chuyển tiếp tục làm mát nhiệt độ bệnh nhân.
