Kỳ thi vào lớp 10 đã kết thúc, nhưng những dư âm của nó vẫn len lỏi trong nhiều gia đình, đặc biệt là trong các hội nhóm phụ huynh trên mạng xã hội. Mới đây, một bài viết xuất hiện trong một group đông thành viên đã gây nên làn sóng tranh luận dữ dội.
Một phụ huynh chia sẻ: "Trong lớp có bạn đỗ nhiều trường chuyên, có bạn học tốt nhưng thiếu chút may mắn chưa có bến đỗ nào. Phụ huynh những bạn đỗ vui vẻ lên nhóm Zalo lớp buôn bán tưng bừng về trường chuyên mới đỗ, hóng tiếp Ams (trường THPT chuyên Hà Nội Amsterdam - PV) thì về lý cũng không có gì sai, nhưng nhìn thấy giống như ai đó ngồi nhem nhem hải sản cười đùa trước mặt những người thiếu lương thực vậy…"
Dòng tâm sự tưởng nhẹ nhàng nhưng lại “chạm” đến cảm xúc của rất nhiều người. Trong khi hàng nghìn học sinh Hà Nội vẫn đang hồi hộp chờ điểm chuẩn công lập, nhiều gia đình còn chưa biết con sẽ đi đâu, thì những lời chúc tụng dồn dập từ một số phụ huynh có con đỗ trường top bỗng trở nên khó tiếp nhận.
2. Zalo lớp - sàn diễn khoe thành tích hay nơi chia sẻ niềm vui?
Không ít người miêu tả nhóm Zalo của lớp giống như một "sàn diễn", nơi các phụ huynh có con đỗ trường danh tiếng hồ hởi đăng điểm, ảnh giấy báo trúng tuyển, thậm chí rủ nhau check-in cổng trường mới. Trong khi đó, những người còn lại chỉ biết im lặng, hoặc lặng lẽ rời nhóm.
Ngay lập tức, bài đăng gây tranh cãi gay gắt. Nhiều người tỏ ra đồng cảm với người viết, cho rằng bối cảnh nhạy cảm hiện tại đòi hỏi sự tinh tế khi chia sẻ cảm xúc. “Ai rồi cũng có niềm vui riêng, nhưng nên biết đâu là lúc, đâu là nơi. Khoe quá đà trong group chung khi nhiều người đang buồn là thiếu nhạy cảm”, một người nhận định.
Tuy nhiên, cũng có không ít ý kiến phản đối. Một phụ huynh nêu quan điểm: “Mình nghĩ khác. Không thể bắt ai cũng nghĩ giống mình. Nếu con chưa đỗ, mình động viên con cố gắng lần sau. Thất bại không phải vì người khác khoe, mà là khi mình từ bỏ”.
Nhiều người nhấn mạnh, mạng xã hội hay nhóm chat là nơi chia sẻ tự do, ai có niềm vui thì có quyền lan tỏa. “Nếu bản thân đang yếu tâm lý, có thể chọn không đọc. Không thể cấm người khác được vui chỉ vì mình buồn”, một phụ huynh nêu ý kiến.
Niềm vui là chính đáng nhưng cảm xúc cần được điều tiết
Niềm vui khi con đỗ vào trường chuyên, trường top là hoàn toàn hợp lý. Sau một hành trình dài đằng đẵng ôn luyện, đêm thức khuya, ngày căng thẳng, việc bố mẹ tự hào, hân hoan khoe kết quả là phản ứng rất tự nhiên. Chẳng ai cấm được người khác hạnh phúc. Cũng như chẳng ai có thể yêu cầu mọi niềm vui phải diễn ra trong im lặng.
Tuy nhiên, sự chính đáng ấy không có nghĩa là không cần đến sự tinh tế. Đặc biệt khi niềm vui ấy được chia sẻ trong không gian tập thể – nơi có hàng chục, thậm chí hàng trăm phụ huynh với đủ cung bậc cảm xúc khác nhau. Trong nhóm Zalo lớp, ngoài những phụ huynh đang lâng lâng vì thành tích con đạt được, còn có những người lặng lẽ, im ắng, chỉ dám âm thầm theo dõi vì con mình chưa có kết quả, hoặc đã biết chắc con trượt.
Một lời khoe, một tấm ảnh giấy báo đỗ, một bình luận “ngồi hóng tiếp Ams” có thể vô tình chạm vào nỗi buồn của người khác. Không ai trách người hạnh phúc, nhưng sự hồn nhiên quá mức trong cách chia sẻ có thể khiến cảm xúc của người đối diện trở nên méo mó: cảm thấy thua kém, tủi thân, hoặc bị cô lập.
Vậy nên, thay vì hỏi “Tôi có quyền chia sẻ niềm vui của mình hay không?”, có lẽ người viết nên tự hỏi: “Niềm vui này nên chia sẻ ở đâu? Khi nào thì phù hợp? Và liệu mình đã đủ tinh tế để không vô tình làm tổn thương người khác chưa?”.
Ở chiều ngược lại, những phụ huynh đang buồn, đang lặng lẽ gặm nhấm cảm giác thất bại vì con chưa đỗ cũng cần học cách điều tiết cảm xúc cá nhân. Không thể vì mình đang trong trạng thái mong manh mà đòi hỏi người khác phải ngừng vui vẻ. Không thể biến nỗi buồn của mình thành lý do buộc cả nhóm phải... trầm mặc.
Điều đáng tiếc là nhiều người đang rơi vào “bẫy cảm xúc” do chính mình dựng lên. Họ không giận vì con chưa đỗ, mà giận vì con nhà người ta đỗ và còn dám... khoe. Họ không buồn vì điểm thấp, mà buồn vì phải đọc những dòng chúc mừng, những bức ảnh cổng trường chuyên, trong khi con mình còn chưa biết sẽ học ở đâu.
Nếu cảm xúc quá mong manh, thay vì cố đọc hết, gồng lên chịu đựng, mỗi phụ huynh có thể chủ động tạm rời nhóm, ngắt thông báo, hoặc chọn “nghỉ ngơi” khỏi mạng xã hội vài ngày. Đó không phải là trốn tránh, mà là sự chăm sóc cho tâm trạng của chính mình - để không nổi giận vô cớ, để không biến sự ghen tỵ thành tổn thương cho bản thân và cho con.
Quan trọng hơn, từ những tranh luận nhỏ này, mỗi phụ huynh có thể học cách dạy con kiểm soát cảm xúc trong một xã hội nhiều áp lực thành tích. Dạy con hiểu rằng thành công của người khác không đồng nghĩa với thất bại của mình. Và thất bại của hôm nay chưa bao giờ là cái kết của một cuộc đời.
Con có thể không đỗ Ams, Chu Văn An, Kim Liên… nhưng điều đó không quyết định giá trị thật của con. Điều quyết định là nội lực bên trong con: khả năng vượt qua nỗi buồn, giữ vững tinh thần học tập, và không ngừng tin vào chính mình.
Sẽ còn rất nhiều kỳ thi nữa trong đời – không chỉ ở trường lớp, mà cả trong sự nghiệp, hôn nhân, tài chính, sức khoẻ… Nếu ngay từ bây giờ, cha mẹ không giúp con học cách đón nhận niềm vui lẫn thất bại một cách lành mạnh, thì sau này, mỗi biến cố sẽ là một đòn tâm lý quá nặng.
Hơn cả một tấm giấy báo trúng tuyển, bài học lớn nhất sau kỳ thi lớp 10 là: Biết vui đúng lúc, buồn đúng chỗ và luôn giữ được lòng bao dung với thành công của người khác.
