Nghệ sĩ gốc Việt Vince Phan đã hoạt động nghệ thuật tại Mỹ hơn 10 năm. Được truyền cảm hứng mạnh mẽ bởi hai nghệ sĩ Châu Á Rirkrit Tiravanija, Jon Kessler và Lan Tuazon, tư duy nghệ thuật của Vince không tuân theo bất kỳ tiêu chuẩn truyền thống hay chuẩn mực nào trước đó. Mỗi tác phẩm của Vince gây ấn tượng mạnh mẽ từ khó hiểu, có phần điên rồ trong trong ý tưởng cũng như quá trình thực hiện.
Vince Phan - Nghệ thuật đến từ sự cứu rỗi thiên nhiên
Vince Phan yêu thích nghiên cứu thực vật. Càng tiếp xúc nhiều với đất đai, cây cối càng khiến anh có nhiều cảm hứng sáng tác hơn. Dự án của Vince đều xoay quanh các vấn đề về môi trường cũng như mối liên hệ giữa con người và thiên nhiên. Tác phẩm của Vince như góc nhìn của một kẻ ngoài hành tinh, góp nhặt mọi thứ từ Trái Đất để kể câu chuyện của Trái Đất.
“The Short - Lived Gold” được Vince cho ra mắt vào 2019, khoảng thời gian thực hiện và trưng bày chỉ kéo dài 10 tiếng. Dự án được lấy cảm hứng từ cuộc sống làm việc cực lực của những người nhập cư tại Mỹ. Sử dụng hoa cẩm tú cầu làm vật thay thế cho sinh kế của các sinh vật, lớp sơn vàng nhân tạo nặng nề không thể che giấu bản chất mục nát của những bông hoa khi chúng dần chết đi. Khi hình dáng giả tạo không còn nữa, da thịt lộ ra một cách tàn bạo khiến hình dáng nhân tạo không còn quan trọng nữa. Những thứ vật chất không thể bù đắp cho sức khỏe và sinh kế.
“Earth Through The Looking Glass” là buổi triển lãm ngoài trời đầu tay của Vince ra mắt năm 2023. Người xem được hòa mình vào sự tinh khiết của thiên nhiên. Vince đã gây ấn tượng với lối sáng tạo thú vị và có phần khó hiểu. Nước mưa đọng trong ly, bát, nồi trở thành chiếc gương soi hoặc lăng kính nhỏ. Người xem có thể soi mình trong đấy, như nhìn vào một thế giới song song do Vince tạo ra.
Tạo phẩm mà Vince tâm đắc nhất phải kể đến “Project IIII”. Vince kể về câu chuyện của 4 chiếc ghế gỗ và quá trình anh tái sinh chúng về lại với tự nhiên. Theo Vince, anh dành khá nhiều thời gian cho tác phẩm này, từ công đoạn chọn lọc vật liệu, tạo dựng sản phẩm. Công trình đưa 4 chiếc ghế trở về với bản chất vốn có thực hiện thủ công 100%, được “kể” thành 4 chương - 4 mùa trong năm, và mỗi giai đoạn liên quan đến một nhân tố của Trái Đất. Death Air tượng trưng cho không khí và gió; Wet Flesh, Fresh Flesh liên quan đến nước; Warm a Heaven đại diện cho lửa; và Bury I Shall tượng trưng cho đất.
“The Grass Ceiling”, kể câu chuyện về thảm cỏ xanh mướt ở nơi Vince sống, và cho phép người xem bình luận về nỗi ám ảnh của người Mỹ đối với bãi cỏ và tác động của nó đối với thực vật bản địa, các loài côn trùng và môi trường. Một lá cờ hiển thị trên SCAFFOLD trong suốt tháng và người xem có thể viết lời xin lỗi của riêng mình lên đó, xin lỗi các loài thực vật trong quá khứ và hiện tại đã bị thay thế bởi bãi cỏ công cộng. Vince dựng thành khung với hình dáng của một ngôi nhà nhưng lại không vách ngăn, không mái vòm với ngụ ý mong muốn phá vỡ đi rào cản vô hình ngăn cách con người với môi trường tự nhiên.
“Kẻ ngoài hành tinh” trên hành trình chữa lành Trái Đất
Sau những nỗ lực thực nghiệm tái chế trên những đồ vật bị vứt bỏ, ủ bón cải thiện chất hữu cơ tái sinh hóa hệ sinh thái, thì tất cả những công đoạn tạo dựng đó đã trở thành bước tiến xa hơn trên con đường làm nghệ thuật của Vince. Qua quá trình nghiên cứu và thực hiện tái chế, Vince nhận ra rằng vật chất vốn dĩ đến từ thế giới tự nhiên, tại sao sau khi tách rời từ nguồn gốc tự nhiên lại được gắn mác là nhân tạo. Vấn đề cốt lõi đó khiến anh không ngừng tìm kiếm câu trả lời, giống như một kẻ ngoài hành tinh không ngừng bất ngờ về những điều đang diễn ra trên Trái Đất.
“Cộng đồng” anh theo đuổi trong suốt thời gian làm nghệ thuật chính cộng đồng của những người tồn tại trong thế giới đặc biệt tên gọi là Valien. Ở đó, những con người “đặc biệt” ấy sẽ tự do khám phá, tự do sáng tạo mà không có bất cứ điều ràng buộc nào. Vince luôn muốn kết nối với các Valien khác bằng những sáng tác của mình, đồng thời lan tỏa tinh thần bảo vệ tự nhiên để cùng nhau phát triển.
Vince có dự định tiến xa hơn ở Châu Âu và Châu Á để kết nối thêm về cộng đồng, qua đó truyền tải được ý nghĩa của việc chữa lành thiên nhiên. Dù ở hành tinh Trái Đất hay hành tinh khác thì đối với Vince, thiên nhiên xứng đáng được trân trọng.
