Phương Oanh không phải là cái tên vụt sáng theo cách ồn ào, mà là một hành trình dài, bền bỉ và đầy nước mắt trên màn ảnh nhỏ. Suốt hơn một thập kỷ theo đuổi nghiệp diễn, cô gần như gắn chặt với những thân phận phụ nữ xinh đẹp nhưng long đong, chịu nhiều tổn thương, có đời sống tình cảm phức tạp và luôn phải trả giá cho khát vọng yêu thương, tự do. Sự "lận đận" ấy không chỉ nằm trong kịch bản, mà còn trở thành dấu ấn nhận diện rất riêng của Phương Oanh trong lòng khán giả.
Ngay từ những vai diễn đầu tay, Phương Oanh đã sớm bước vào thế giới của các nhân vật mang nhiều uẩn khúc. Xuất thân là người mẫu, không qua đào tạo diễn xuất chính quy, cô chọn con đường khó: chấp nhận các vai nặng tâm lý, nhiều bi kịch và đòi hỏi sự dấn thân cả về thể chất lẫn cảm xúc. Chính lựa chọn ấy khiến sự nghiệp của cô phát triển chậm hơn, nhưng bền và sâu. Khán giả không nhớ Phương Oanh bởi những vai "an toàn", mà bởi những nhân vật khiến người xem day dứt rất lâu sau khi phim khép lại.
Bước ngoặt lớn nhất đến vào năm 2018 với Quỳnh búp bê. Nhân vật Quỳnh, cô gái trẻ bị lừa bán vào động mại dâm, không chỉ là một vai diễn khó, mà còn là phép thử khắc nghiệt với bất kỳ diễn viên nào. Ở đó, Phương Oanh phải lột tả nỗi đau thể xác, sự giằng xé tinh thần, nỗi nhục nhã, sợ hãi và cả khát vọng được sống như một con người đúng nghĩa. Thành công của Quỳnh búp bê không nằm ở sự nổi tiếng đơn thuần, mà ở việc bộ phim trở thành một hiện tượng xã hội, còn Phương Oanh thì bị "đóng dấu" bằng hình ảnh một nữ chính đẹp nhưng khổ đến tận cùng. Từ đó, cái tên Quỳnh búp bê gần như trở thành biệt danh theo cô suốt nhiều năm.
Trước và sau Quỳnh búp bê, chuỗi vai diễn của Phương Oanh cho thấy một sự lặp lại có chủ đích về số phận nhân vật. Trong Lặng yên dưới vực sâu, cô hóa thân thành Súa, cô gái vùng cao bị cướp vợ theo hủ tục, sống trong cuộc hôn nhân không tình yêu, luôn đau đáu khát vọng tự do. Vai diễn này được quay trong điều kiện khắc nghiệt ở vùng núi phía Bắc, nơi Phương Oanh chấp nhận đánh đổi ngoại hình, sống cùng nhân vật để đạt được sự chân thực. Chính Súa là vai diễn đầu tiên giúp cô được giới chuyên môn chú ý và ghi nhận bằng đề cử giải thưởng lớn, mở đường cho hình tượng "hồng nhan bạc phận" sau này.
Không chỉ chịu khổ vì số phận xã hội, các nhân vật của Phương Oanh còn thường xuyên mắc kẹt trong những mối quan hệ tình cảm đầy trái ngang. Ngược chiều nước mắt là một ví dụ tiêu biểu, khi nhân vật Mai của cô rơi vào cuộc hôn nhân sai lầm, bị phản bội, cam chịu và dồn nén đến mức khiến khán giả vừa thương vừa tức. Trước đó, Hoa bay hay Tái sinh cũng cho thấy Phương Oanh liên tục đảm nhận những vai phụ nữ bị đẩy vào lựa chọn nghiệt ngã, yêu trong sai lầm, trả giá bằng cả tuổi trẻ và niềm tin.
Đến Hương vị tình thân, Phương Oanh trở lại với hình ảnh Phương Nam, một cô gái cá tính, mạnh mẽ bề ngoài nhưng mang mặc cảm thân phận và phải đi qua hàng loạt biến cố gia đình lẫn tình yêu. Dù bộ phim gây tranh cãi về kịch bản và cách xây dựng nhân vật, không thể phủ nhận Phương Nam là một vai diễn nhiều tầng cảm xúc, cho thấy sự trưởng thành rõ rệt của Phương Oanh trong cách xử lý tâm lý nhân vật. Cô không còn chỉ khóc vì bất hạnh, mà thể hiện được sự phản kháng, mâu thuẫn nội tâm và hành trình tự nhận thức của người phụ nữ hiện đại.
Gần đây hơn, Gió ngang khoảng trời xanh tiếp tục nối dài chuỗi vai "lận đận" của Phương Oanh. Lần này, bi kịch không đến từ nghèo đói hay thân phận thấp kém, mà từ một cuộc hôn nhân tưởng như viên mãn. Nhân vật Mỹ Anh của cô là hình mẫu phụ nữ thành đạt, chu toàn, nhưng âm thầm gồng gánh tất cả, chịu tổn thương tinh thần và đánh mất chính mình trong nỗ lực giữ gìn gia đình. Vai diễn này khiến nhiều khán giả nhận ra: Phương Oanh không chỉ đại diện cho nỗi khổ hữu hình, mà còn là tiếng nói của những người phụ nữ "khổ trong im lặng".
Sự "lận đận" của Phương Oanh trên màn ảnh không phải là sự lặp lại đơn điệu, mà là một hành trình nhất quán trong lựa chọn nghệ thuật. Từ cô gái miền núi bị cướp vợ, người phụ nữ sa ngã nơi đáy xã hội, đến người vợ tưởng đủ đầy nhưng trống rỗng tinh thần, mỗi nhân vật là một lát cắt khác nhau của đời sống phụ nữ Việt. Điểm chung nằm ở vẻ đẹp, ở sự hy sinh, và ở những mối quan hệ tình cảm luôn đặt nhân vật vào thế yếu, buộc họ phải chịu đựng trước khi tìm cách đứng dậy.
Phương Oanh vì thế trở thành một trường hợp đặc biệt của truyền hình Việt: một diễn viên không nổi tiếng nhờ sự hào nhoáng, mà nhờ khả năng khiến khán giả đau cùng nhân vật. Cái giá của sự nghiệp ấy là nguy cơ bị đóng khung, nhưng phần thưởng là một dấu ấn rất riêng, hình ảnh người phụ nữ đẹp nhưng nhiều tổn thương, luôn đi qua giông bão để tìm lấy hạnh phúc cho mình. Và chính sự "lận đận" ấy đã làm nên Phương Oanh của màn ảnh hôm nay: không dễ dãi, không an toàn, nhưng khó thay thế.
