Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Mỹ (AMPAS) rạng sáng 17/12 theo giờ Việt Nam đã công bố danh sách rút gọn 15 phim tranh giải Phim quốc tế xuất sắc tại Oscar lần thứ 98. Trong danh sách này không xuất hiện Mưa đỏ, tác phẩm đại diện Việt Nam từng gây tiếng vang lớn trong nước cả về doanh thu lẫn giải thưởng. Việc bộ phim dừng chân ở vòng sơ loại, sau khi có mặt trong danh sách dài 86 tác phẩm đủ điều kiện, khép lại hành trình Oscar của điện ảnh Việt mùa giải năm nay.
Mưa đỏ do đạo diễn Đặng Thái Huyền thực hiện, lấy bối cảnh 81 ngày đêm khốc liệt bảo vệ Thành cổ Quảng Trị năm 1972. Phim chọn góc nhìn tập trung vào một tiểu đội lính trẻ đến từ nhiều vùng miền, đặt con người ở trung tâm câu chuyện chiến tranh. Khi ra rạp hồi tháng 9, tác phẩm tạo nên hiện tượng hiếm thấy: hơn 8 triệu lượt khán giả, doanh thu vượt mốc 710 tỷ đồng và trở thành phim lịch sử - chiến tranh ăn khách nhất lịch sử phòng vé Việt Nam. Cùng năm, Mưa đỏ tiếp tục được vinh danh với giải Bông Sen Vàng tại Liên hoan phim Việt Nam 2025, cùng nhiều giải thưởng kỹ thuật và diễn xuất.
Tuy nhiên, thành công nội địa không đủ giúp bộ phim vượt qua vòng rút gọn Oscar. Danh sách 15 phim được lựa chọn năm nay quy tụ nhiều tác phẩm từng giành giải lớn tại Cannes, Venice, Toronto và được hậu thuẫn bởi các nhà phát hành quốc tế mạnh như Neon, Netflix hay Sony Pictures Classics. Những cái tên như It Was Just an Accident của Jafar Panahi, The Secret Agent của Kleber Mendonça Filho hay Sentimental Value của Joachim Trier đều mang dấu ấn tác giả rõ nét, ngôn ngữ điện ảnh đậm tính toàn cầu và được giới phê bình quốc tế đánh giá cao.
Phát biểu sau khi kết quả được công bố, đạo diễn Đặng Thái Huyền cho biết việc Mưa đỏ dừng lại ở vòng loại không phải cú sốc. Theo chị, chỉ riêng việc bộ phim có mặt trong danh sách đủ điều kiện dự Oscar đã là bước tiến đáng ghi nhận đối với một nền điện ảnh còn non trẻ. Nữ đạo diễn ví hành trình ấy như "một bước đi nhỏ của chú bé tí hon trên đại lộ lớn", không ảo tưởng nhưng đủ để tạo động lực cho những nỗ lực tiếp theo của phim Việt trên sân chơi quốc tế.
Thực tế, trong hơn hai thập niên qua, điện ảnh Việt Nam chưa từng chạm tới đề cử chính thức Oscar ở hạng mục Phim quốc tế. Trường hợp gần nhất gây chú ý là Những đứa trẻ trong sương của Hà Lệ Diễm lọt top 15 Phim tài liệu xuất sắc năm 2022. Điều này cho thấy khoảng cách giữa thành công thương mại, giải thưởng trong nước và chuẩn mực thẩm mỹ của Viện Hàn lâm vẫn còn rất lớn.
Việc Mưa đỏ rớt Oscar cũng mở ra những tranh luận trái chiều. Một bộ phận ý kiến cho rằng phim mang nặng tính lịch sử - tuyên truyền, dễ tạo đồng cảm mạnh với khán giả trong nước nhưng khó chạm tới cảm xúc phổ quát của người xem quốc tế. Ở chiều ngược lại, không ít khán giả coi đây là bước thử cần thiết, bởi mỗi lần tham dự Oscar là một lần điện ảnh Việt được đặt vào dòng chảy cạnh tranh toàn cầu, nơi tiêu chí không chỉ nằm ở quy mô hay doanh thu mà ở bản sắc kể chuyện và tiếng nói nghệ thuật.
Oscar 2026 vẫn tiếp tục với vòng bỏ phiếu tiếp theo, trước khi công bố danh sách đề cử chính thức vào ngày 22/1/2026 và lễ trao giải diễn ra ngày 15/3/2026. Với Mưa đỏ, giấc mơ Hollywood tạm khép lại, nhưng hành trình đặt điện ảnh Việt vào bản đồ thế giới dường như mới chỉ bắt đầu.
