Hiện tượng phòng vé vượt chuẩn "bom tấn"
Không có khái niệm "mở màn vừa đủ" với một bộ phim do James Cameron đạo diễn. Avatar 3: Lửa Và Tro Tàn bước ra rạp và ngay lập tức tạo ra cột mốc 345 triệu USD doanh thu toàn cầu chỉ sau cuối tuần đầu tiên, trong đó 88 triệu USD đến từ thị trường Bắc Mỹ và 257 triệu USD từ quốc tế. Con số này đưa phim trở thành màn ra mắt toàn cầu lớn thứ hai của năm 2025, chỉ xếp sau hiện tượng hoạt hình Zootopia 2, đồng thời đánh dấu lần nữa việc thương hiệu Avatar vận hành theo một quỹ đạo riêng: không cần bùng nổ tức thì để rồi hụt hơi, mà âm ỉ, bền bỉ và kéo dài qua cả mùa lễ.
Ở Trung Quốc, thị trường từng được xem là "phép thử" cho sức nóng điện ảnh Hollywood hậu đại dịch, Avatar 3 ghi nhận hơn 200 triệu nhân dân tệ chỉ sau hai ngày, với gần 4 triệu lượt khán giả. Tại châu Âu, phim thống lĩnh phòng vé tại Pháp, Đức, Tây Ban Nha; ở châu Á, từ Hàn Quốc, Ấn Độ đến Đông Nam Á, các suất chiếu IMAX 3D nhanh chóng rơi vào tình trạng "cháy vé". Việt Nam cũng không nằm ngoài cơn lốc ấy, khi doanh thu sớm vượt hàng chục tỷ đồng trước ngày công chiếu chính thức.
Điều đáng nói là các con số này không đến từ chiến dịch quảng bá ồn ào kiểu mạng xã hội, mà từ thói quen rất "Avatar": khán giả chờ đúng rạp tốt nhất, màn hình lớn nhất, suất chiếu đẹp nhất. Giống hệt cách người ta chờ World Cup - không phải xem cho biết, mà xem để trải nghiệm.
Khi điện ảnh trở thành "sự kiện toàn cầu"
Avatar từ lâu đã vượt ra ngoài phạm vi một bộ phim giải trí. Với Avatar 3: Lửa Và Tro Tàn, điều đó càng rõ ràng hơn. Phim ra mắt trong hành lang tiền Giáng sinh, khoảng thời gian vàng của phòng vé, và ngay lập tức biến rạp chiếu thành nơi tụ hội của đủ mọi nhóm khán giả: người xem đại chúng, gia đình, khán giả trẻ lẫn những người đã theo dõi Pandora từ năm 2009.
Ở nhiều thành phố lớn, suất chiếu 3D và IMAX gần như kín chỗ trong nhiều ngày liên tiếp. Những buổi chiếu khuya vẫn đông, những suất sáng cuối tuần vẫn kín ghế. Hiếm có thương hiệu nào khiến khán giả chấp nhận ngồi rạp hơn ba tiếng, thời lượng 3 giờ 17 phút, dài nhất lịch sử Avatar - mà vẫn coi đó là "điều kiện cần" cho trải nghiệm trọn vẹn.
Trên mạng xã hội, Avatar 3 không tạo ra bão meme theo cách của Marvel hay DC, nhưng lại xuất hiện dày đặc trong các cuộc tranh luận: xem ở định dạng nào, rạp nào "đã" nhất, cảnh dung nham hay đại chiến trên không mới là khoảnh khắc đỉnh cao. Giống World Cup, không phải ai cũng phân tích chiến thuật, nhưng gần như ai cũng "tham gia vào cuộc trò chuyện".
Giới phê bình quốc tế gọi Avatar 3: Lửa Và Tro Tàn là một "sự kiện điện ảnh" đúng nghĩa - bộ phim tồn tại để được xem trên màn ảnh rộng, nơi kỹ xảo, âm thanh và không gian cộng hưởng tạo nên cảm giác nhập vai mà xem tại nhà khó có thể tái hiện.
Xem Avatar giống như xem World Cup
So sánh Avatar với FIFA World Cup nghe có vẻ phóng đại, nhưng thực tế phòng vé lại kể một câu chuyện rất khác. Cả hai đều không chỉ là "sản phẩm" mà là "thời điểm". World Cup khiến lịch sinh hoạt của hàng triệu người thay đổi; Avatar cũng khiến khán giả sẵn sàng điều chỉnh kế hoạch cá nhân để ra rạp đúng thời khắc.
World Cup có bốn năm một lần. Avatar có khoảng cách ba năm, thậm chí hơn, giữa các phần. Khoảng trống ấy không làm giảm sức hút, mà ngược lại, tích tụ sự chờ đợi. Khi Avatar 3: Lửa Và Tro Tàn ra mắt, cảm giác "đến hẹn lại lên" lan tỏa rất rõ: khán giả biết mình sắp bước vào một thế giới khác, một không gian khác, và điều đó chỉ thực sự trọn vẹn khi diễn ra trong rạp chiếu.
Cũng như World Cup, Avatar không cần tất cả mọi người đều yêu thích. Luôn có những khán giả cho rằng cốt truyện đơn giản, nhân vật không quá phức tạp. Nhưng giống bóng đá, sức hút của Avatar nằm ở quy mô, ở cảm giác được chia sẻ trải nghiệm với hàng triệu người khác trên toàn cầu, cùng một thời điểm, cùng một không gian văn hóa.
Pandora mở rộng và tham vọng không thỏa hiệp của James Cameron
Avatar 3: Lửa Và Tro Tàn đưa khán giả trở lại Pandora một năm sau khi gia đình Sully định cư tại tộc Metkayina. Nỗi đau mất mát Neteyam chưa kịp nguôi ngoai thì xung đột mới bùng nổ, dữ dội hơn khi Đại tá Quaritch trở lại, liên minh cùng Tộc Tro, Mangkwan, bộ tộc Na'vi sinh sống giữa núi lửa, đại diện cho mặt tối của hành tinh.
Lần đầu tiên trong loạt phim, xung đột Na'vi đối đầu Na'vi trở thành trung tâm, làm thay đổi hoàn toàn cán cân đạo đức quen thuộc. Lửa, tro bụi, dung nham và những trận không chiến quy mô lớn tạo nên một Pandora khắc nghiệt, dữ dội hơn bất cứ phần phim nào trước đó.
Về kỹ thuật, Avatar 3: Lửa Và Tro Tàn tiếp tục đẩy giới hạn điện ảnh. 66% doanh thu mở màn đến từ các định dạng cao cấp, hơn một nửa khán giả chọn xem 3D. Công nghệ mô phỏng lửa, tro và tương tác môi trường đạt mức chi tiết đến ám ảnh - từng hạt tro, từng dòng dung nham đều có "trọng lượng" thị giác rõ ràng.
Đây cũng là lý do James Cameron chưa bao giờ thỏa hiệp với việc rút ngắn thời lượng hay "làm gọn" tham vọng. Với kinh phí sản xuất ước tính trên 400 triệu USD, Avatar 3: Lửa Và Tro Tàn không phải dự án tìm kiếm an toàn, mà là canh bạc dựa trên niềm tin rằng khán giả vẫn khao khát những trải nghiệm điện ảnh thuần túy, nơi rạp chiếu là trung tâm.
Sức hút dài hơi và câu chuyện phía sau con số
Lịch sử Avatar cho thấy điều quan trọng không nằm ở tuần mở màn. Phần đầu năm 2009 chỉ mở với 77 triệu USD tại Bắc Mỹ, nhưng kết thúc ở mức 2,92 tỷ USD toàn cầu. Avatar 2: Dòng Chảy Của Nước cũng tương tự, bền bỉ đi tới hơn 2,3 tỷ USD. Avatar 3: Lửa Và Tro Tàn đang đứng trước cùng một quỹ đạo.
Điểm khác biệt nằm ở bối cảnh hậu đại dịch, khi khán giả lựa chọn rạp chiếu khắt khe hơn. Trong bối cảnh đó, Avatar vẫn khiến hàng triệu người quyết định mua vé - không vì thói quen, mà vì trải nghiệm không thể thay thế. Đó là lý do Disney được dự báo chạm mốc 6 tỷ USD doanh thu toàn cầu năm 2025, với Avatar là trụ cột quan trọng nhất.
Không cần ồn ào, Avatar vẫn thống trị
Avatar có thể thiếu meme, thiếu tranh luận fan-service kéo dài, nhưng lại sở hữu thứ mà ít thương hiệu đạt được: khả năng biến mỗi lần ra rạp thành một sự kiện văn hóa. Avatar 3: Lửa Và Tro Tàn không chỉ tiếp nối câu chuyện Pandora, mà tiếp tục khẳng định vị thế của James Cameron như đạo diễn duy nhất sở hữu ba phim trong top doanh thu cao nhất lịch sử điện ảnh.
Xem Avatar, rốt cuộc, không chỉ là xem phim. Đó là tham gia vào một khoảnh khắc toàn cầu - nơi rạp chiếu trở thành sân vận động, màn ảnh là trận đấu, và khán giả là những người cùng chia sẻ một trải nghiệm vượt khỏi thói quen giải trí thông thường. Giống như World Cup, bạn có thể không xem mỗi ngày, nhưng khi nó diễn ra, bạn biết mình không thể đứng ngoài.
