Tại Hưng Yên, giữa vô vàn đặc sản dân dã của vùng đồng bằng Bắc Bộ, bánh nghệ nổi bật không chỉ bởi hương vị lạ mà còn bởi phong tục độc đáo: hễ trong làng có người sinh nở, họ hàng, láng giềng đến thăm thường mang theo một gói bánh nghệ vàng ươm như lời chúc “mẹ tròn con vuông”. Từ lâu, món bánh này đã trở thành một phần đời sống văn hóa của người dân phố Hiến, giản dị nhưng đầy ý nghĩa.
Xuất phát từ thói quen dùng nghệ để chăm sóc sức khỏe cho phụ nữ sau sinh, người Hưng Yên đã sáng tạo nên món bánh vừa ngon vừa bổ. Nguyên liệu làm bánh hoàn toàn từ những thứ có sẵn trong vườn nhà: gạo tẻ xay mịn, củ nghệ tươi, hành khô, mỡ lợn và lá chuối. Nghệ được giã nhuyễn, lọc lấy nước rồi hòa cùng bột gạo để tạo ra thứ bột vàng sánh, mịn, thơm nồng. Bột được tráng trên khuôn, rắc thêm chút hành phi và cuộn lại thành từng chiếc bánh nhỏ, mềm, dẻo nhưng không hề ngấy.
Đối với người dân Hưng Yên, bánh nghệ không chỉ là món ăn mà còn là bài thuốc lành tính. Nghệ có đặc tính kháng viêm, giúp tiêu hóa tốt, hỗ trợ hồi phục vết thương, rất phù hợp cho phụ nữ sau sinh – những người cần món ăn nhẹ, dễ tiêu nhưng lại bổ máu và ấm bụng. Chính vì vậy, từ đời này qua đời khác, bánh nghệ trở thành món quà “chuẩn” khi đi thăm sản phụ. Người tặng không chỉ đem theo thức quà quê, mà còn mang theo tấm lòng, sự quan tâm và lời chúc cho sức khỏe của người mẹ trẻ.
Ngày nay, ở nhiều vùng, thói quen này vẫn được lưu giữ. Tại các chợ quê Hưng Yên như chợ Bao Bính, chợ Gạo hay các phiên chợ ven đê sông Hồng, bánh nghệ luôn được bày bán vào buổi sáng. Những gói bánh nóng hổi, dậy mùi nghệ và hành phi hấp dẫn không chỉ hút khách địa phương mà còn trở thành “đặc sản phải thử” đối với du khách muốn khám phá ẩm thực truyền thống. Nhiều gia đình làm bánh nghệ theo phương thức thủ công, giữ nguyên hương vị xưa để bán cho thị trường Hà Nội và các vùng lân cận.
Điều đặc biệt là dù nguyên liệu đơn giản và cách làm không phức tạp, bánh nghệ vẫn mang trong mình nét đẹp truyền thống khó trộn lẫn. Giữa nhịp sống hiện đại, khi nhiều món ngon mới mẻ xuất hiện, bánh nghệ vẫn giữ được chỗ đứng nhờ sự mộc mạc, chân thật và gắn với những kỷ niệm gia đình – nơi người phụ nữ sau sinh được yêu thương và chăm sóc bằng những gì gần gũi nhất.
Có thể nói, bánh nghệ không chỉ là món ăn, mà còn là một phần ký ức văn hóa của người Hưng Yên. Trong hương nghệ vàng óng, trong miếng bánh mềm dai, người ta tìm thấy cả tình làng nghĩa xóm và một phong tục đẹp được gìn giữ qua nhiều thế hệ. Mỗi khi nhắc đến Hưng Yên, những ai từng thưởng thức bánh nghệ lại nhớ về hương vị thân quen ấy – một lát cắt ẩm thực bình dị nhưng đầy giá trị của vùng quê ven sông Hồng.
