Gỏi tỏi Lý Sơn – Món ngon đặc trưng ở “vương quốc tỏi”
Gỏi tỏi Lý Sơn được làm từ cây tỏi đực, loại tỏi không sinh củ, không tập trung phát triển củ nên lá và thân rất tươi tốt. Nếu một cây tỏi mà có củ nhỏ cỡ đầu ngón tay út, trắng phau, không có múi, có tép, hao hao giống củ kiệu, rễ thì dài và suôn chứ không tỏa ra như củ tỏi thường thì đó là tỏi đực.
Sau khi thu hoạch hết tỏi cái thì chủ ruộng tỏi cũng không nhổ hết tỏi đực một lần mà chỉ nhổ cầm chừng thôi, giống như của để dành, để có thể sẵn sàng chế biến món gỏi ngon khi nhà có dịp vui, có khách khứa. Những ai ra đảo, được thưởng thức món này thì sẽ nhớ mãi hương vị đặc trưng của nó.
Người ta nhổ tỏi về rồi cắt bỏ rễ và phần lá ngọn, cắt thân thành từng đoạn rồi chẻ ra làm hai. Cho tỏi vào nước lạnh ngâm khoảng 10 phút rồi bắc lên bếp luộc vừa chín tới, không luộc quá kỹ, để tỏi bớt mùi hăng, sau đó vớt ra rổ cho nguội. Hoặc cũng có thể cắt hai phần ba thân trên của tỏi rồi hấp chín, không phải luộc.
Sau đó phi thơm hành tím với dầu ăn cho vàng. Rồi pha chế nước mắm để trộn gỏi. Có thể nói, nước mắm là yếu tố quyết định sự thành bại của gỏi tỏi Lý Sơn. Nước mắm nhĩ loại ngon được pha cùng đường, bột ngọt, tỏi, ớt, chanh… cho vừa ăn.
Tiếp đến cho nước mắm, dầu ăn, rau càng cua, rau thơm, ngò, xà lách xoong trộn chung với phần tỏi đã hấp chín. Những lát hành tím đã phi vàng được thả lên trên, thêm tóp mỡ và đậu phộng rang giã nát. Khi ăn món này, người Lý Sơn ăn kèm bánh tráng nướng. Dùng tay bẻ miếng bánh tráng giòn rụm, xúc miếng gỏi tỏi Lý Sơn rồi thưởng thức thì vị hăng của tỏi hầu như không còn, mà chỉ cảm nhận được món ngon lạ miệng.
Đây là món gỏi tỏi Lý Sơn được làm theo cách nguyên bản, chỉ có tỏi và gia vị, rau thơm. Nhiều thực khách từ nơi khác đến đã chế biến món này với nhiều phiên bản, không chỉ có tỏi mà còn thêm thịt bò, hải sản, thịt ba chỉ, thịt gà… tùy theo sở thích. Ngoài gỏi, tỏi cũng có thể xào với thịt bò cũng rất ngon miệng.
